Granice na pograniczu? Przypadek pogranicza polsko-słowackiego (Sromowce Niżne - Czerwony Klasztor)

Rozprawa doktorska przedstawia analizę ewolucji społecznego znaczenia polsko-słowackiej granicy państwowej i jej wpływu na relacje w społeczności przygranicznej na przykładzie dwóch miejscowości pienińskich – polskich Sromowiec Niżnych i słowackiego Czerwonego Klasztoru. Główna teza pracy głosi, że opisywana wspólnota górali pienińskich na przestrzeni ostatnich dwudziestu lat przekształciła się ze „społeczności pogranicza” w „społeczność transgranicza” polsko-słowackiego. W pracy przeanalizowane zostały takie płaszczyzny aktywności społecznej mieszkańców badanego obszaru, jak kontakty dobrosąsiedzkie, ponadgraniczna współpraca kulturalna, stosunki handlowe i polsko-słowackie relacje wyznaniowe. Przeprowadzone badania pokazały wielowymiarowy charakter granicy polsko-słowackiej, która w regionie Pienin pełni funkcję: „spajającą” (granica „niewidoczna”) w sferze codziennego funkcjonowania wspólnoty górali pienińskich, „symboliczną” w kwestii interpretacji newralgicznych wydarzeń historycznych, jak również „rozdzielającą” („mocna” granica) na płaszczyźnie współpracy oficjalnej na szczeblu międzynarodowym, a także w przypadku kluczowej sfery aktywności zawodowej górali pienińskich, tj. żeglugi flisackiej na Dunajcu.

The doctoral thesis presents an analysis of the evolution of social significance of Polish-Slovakian state border and its impact on relationships within the borderland community on the example of two villages in Pieniny region - Polish Sromowce Niżne and Slovak Red Monastery. The main thesis of the paper is that the described community of the Pieniny highlanders - over the last twenty years - has evolved from the Polish-Slovak "borderland community" into "cross-border community". The study analyzed various spheres of social activity of inhabitants of the studied area, such as good-neighborly relations, cross-border cultural cooperation, Polish-Slovak trade contacts and religious relations. The study showed the multidimensional nature of Polish-Slovak border, which in the Pieniny region acts as "bonding" (the "invisible” border) in the sphere of everyday functioning of the highlanders community, "symbolic" in the interpretation of critical historical events, as well as "separating" ("strong" border) at the level of official cooperation at the international level, as well as in the case of the key sphere of professional activity of the Pieniny highlanders, ie. rafting on the Dunajec river.