Ochrona przed wymuszonym zaginięciem w świetle Konwencji Organizacji Narodów Zjednoczonych z 2006 roku

Pracę rozpoczyna wstęp, w którym zdefiniowano wymuszone zaginięcie jako zjawisko społeczne (tajne pozbawienie wolności przez państwo) i przedstawiono koncepcję pracy.Rozdział I przedstawia wybrane przypadki wymuszonych zaginięć z różnych regionów świata, od czasów II wojny światowej do współczesności w celu unaocznienia z jakiego po-wodu ONZ przyjęła Konwencję w tej sprawie. Rozdział II opisuje poprzedzające ją normy międzynarodowe mające zastosowanie do wymuszonych zaginięć.Rozdział III przedstawia absolutny charakter zakazu wymuszonych zaginięć, kwestie działania sprawcy na rozkaz, dopuszczalności stosowania amnestii i ułaskawienia, a także za-gadnienia stosowalności immunitetów w sprawach o wymuszone zaginięcie. Rozdział IV przedstawia ogólne zasady zwalczania wymuszonych zaginięć. Omawia zakres zastosowania Konwencji i przyjętą na jej potrzeby definicję wymuszonego zaginięcia. Odnosi się do wymu-szonych zaginięć popełnionych przez podmioty niepaństwowe. Przedstawia prawnomiędzyna-rodowy obowiązek kryminalizacji wymuszonych zaginięć wyjaśniając istotę polskiego rozwią-zania tej kwestii oraz określa relację Konwencji do norm dotyczących zbrodni przeciwko ludzkości. Przedstawia praktyczne implikacje tego, że wymuszone zaginięcie jest naruszeniem prawa międzynarodowego o charakterze ciągłym.Rozdział V przedstawia mające zastosowanie przepisy polskiego prawa karnego. Omawia znamiona przestępstwa, jego formy stadialne i zjawiskowe, dyrektywy wymiaru ka-ry. Ponieważ polskie prawo zawiera lukę w zakresie odpowiedzialności przełożonego za czyny podwładnych przedstawia propozycje zmian legislacyjnych. Rozdział VI zawiera omówienie procesu karnego o wymuszone zaginięcie (jurysdykcja, wstępne badanie sprawy, środki zapo-biegawcze, rzetelność i efektywność postępowania). Rozdział VII omawia prawnomiędzyna-rodowe zasady aut dedere aut iudicare i non-refoulement, oraz przepisy o pomocy prawnej i ekstradycji. Rozdział VIII dotyczy zapobiegania wymuszonym zaginięciom. Przedstawia prawa osób pozbawionych wolności i omawia obowiązki państwa, w tym ewidencjonowania osób pozbawionych wolności i upowszechniania informacji o Konwencji. Przedstawia prawo osób bliskich pozbawionemu wolności do informacji, obowiązek zgłaszania wymuszonych za-ginięć odnośnym władzom i środki ochrony zgłaszających.Rozdział IX dotyczy praw ofiar wymuszonych zaginięć. Mają one w szczególności prawo do prawdy i do naprawienia szkody. Państwo ma obowiązek poszukiwania i uwalniania zaginionych, odszukania ich szczątków, prawnego uregulowania statusu zaginionych. Roz-dział X dotyczy ochrony dzieci jako ofiar wymuszonych zaginięć. Przedstawia dobro dziecka jako naczelną zasadę postępowania oraz wskazuje, jakie są wymagania Konwencji odnośnie do przepisów karnych chroniących dzieci przed wymuszonym zaginięciem. Omawia obowią-zek przywracania dzieci rodzicom i unieważnienia adopcji zapoczątkowanej wymuszonym zaginięciem, w której to kwestii przedstawia propozycje de lege ferenda.Rozdział XI dotyczy organizacji Komitetu ds. Wymuszonych Zaginięć i współpracy z innymi instytucjami systemu ONZ. Odnosi się też do kwestii właściwości Komitetu ratione temporis. Rozdział XII dotyczy działalności Komitetu. Omawia system sprawozdań państw oraz skarg indywidualnych i międzypaństwowych a także mechanizmy pilnych akcji i wizyt krajowych.Rozdział XIII dotyczy kwestii obowiązywania Konwencji w państwach federalnych, odnosi się do możliwości jej wypowiedzenia oraz składania zastrzeżeń i deklaracji interpreta-cyjnych. Przedstawia procedurę w jakiej Polska zwiąże się Konwencją. W zakończeniu rozprawy uznano ratyfikację Konwencji za celową. Wskazano jakie zmiany legislacyjne są niezbędne a jakie tylko pożądane.

The thesis starts with an introduction which defines enforced disappearance as a social phenomenon (secret detention by a government) and outlines the thesis.Chapter I describes selected cases of enforced disappearances from all regions of the world, since World War II until the present time, to make clear why international community adopted a universal instrument on enforced disappearances.Chapter II describes general rules of international law that predecesses the UN 2006 Convention and would be applicable in the case of enforced desappereance. Chapter III concentrates on the absolute nature of the prohibition of enforced disappearance, and questions of admissibility of amnesty, pardon and evoking state immunity. Chapter IV sets out general rules of the fight against enforced disappearances. It discuss the territorial scope of applicability of the Convention, comments on the definition of enforced disappearance and deales with the issue of disappearances committed by non-state actors. It sets out the obligation to criminalize enforced disappearances and explains the essence of the Polish model of crimilalization. It describes under what circumstances enforced disappearances constitute crimes against humanity. Finally it presents enforced disappearance as a continuous violation of international law.Chapter V analyses Polish criminal law in the context of it’s compatibility with the Convention. It sets out the elements of crimes of deprivation of liberty and abuse of power by a public official, modalities of criminal liability, aggravating and mitigating circumstances. It addresses the issue of “superior responsibility” (in this filed, the proposals for legislative changes are introduced). Chapter VI concerns procedural aspects of the fight against enforced disappearance: jurisdiction, preliminary examination, preventive measures, fairness and efficiency of proceedings. Chapter VII concerns international cooperation: rules aut dedere aut iudicare and non-refoulement, standards of mutual legal assistance and extradition. Chapter VIII is concerned with the prevention of enforced disappearances. It presents the rights of persons deprived of liberty and duties of the State, including duty to register all prisoners. This chapter sets out the right of persons with legitimate interest to obtain information about deprivation of liberty. Furthermore it deals with the obligation to report enforced disappearances.Chapter IX deals with the rights of victims. In particular they have the right to know the truth regarding the enforced disappearance and to obtain reparation. Chapter X addresses the protection of children as victims of enforced disappearances. It starts with the analyze of a notion of “the best interests of a child” as a guiding principle and comments on the relevant provisions of the Polish law. Furthermore it deals with the obligation to annul adoption of children that originated in enforced disappearances and presents proposals de lege ferenda.Chapter XI describes the organization of the Committee on Enforced Disappearances, its operation procedures and compares it with other UN bodies. It also mentions the issue of Committee’s jurisdiction ratione temporis. Chapter XII relates to activities of the Committee (system of complaints, state reports, urgent actions and country visits).Chapter XIII takes on final and technical provisions of the Convention and describes a procedure in which Poland could become a State Party. It addresses a possibility of making a reservation or interpretative declaration to the Convention.In the conclusions of the thesis, the ratification of the Convention is recommended as desirable. The (a) essential and (b) desirable, legislative changes are described.