Praca doktorska
Ładowanie...
Myśl Nikołaja Bierdiajewa po 1927 roku wobec filozofii G. W. F. Hegla
| dc.abstract.en | The primary aim of my dissertation is a thorough analysis of the relationship between the philosophy of G. W. F. Hegel and the late thought of Nicolai Berdyaev on two levels, which are discussed in two respective parts. The first part is devoted to the reconstruction of Hegel’s image in Berdyaev’s works and its relation to the traditions of reception at that time. Special attention is given to how Hegel’s image changed in German and French philosophy in the first half of the 20th century (especially in the works of Richard Kroner and Jean Wahl) and the ways in which it was shaped by the historical situation and the change of philosophical paradigm (the emergence of the philosophy of life and existential philosophy). I argue that although Berdyaev criticized Hegel for being an impersonalist, determinist, and monist, he was interested in his philosophical project because of its dynamic character and the fact that it overcame the perspective of giving primacy to the object, which he associated with traditional ontology. His interest in Hegel can therefore be explained both by the growing significance of Hegel’s legacy and the evolution of his own philosophical position (in the late 1920s, Berdyaev began purging his own philosophy from what he called “the errors of ontologism”). The second part of the dissertation is devoted to the conceptual and comparative analysis of Berdyaev and Hegel in regard to three themes crucial for Berdyaev’s image of Hegel: freedom and necessity (in relation to the accusation of determinism), objectivity (in relation to the accusation of monism), and metaphilosophical questions (in relation to Berdyaev’s statements about dialectics and existential aspects of Hegel’s philosophy). I argue that although both Hegel and Berdyaev show freedom as self-determination and the spirit’s independence from external determination, the latter understands freedom as something primary, while the former conceptualizes it as a historically produced relationship between subject and object. It leads them to two completely different evaluations of objectivity, which is manifested in Berdyaev’s philosophy by the negative overtone he adds to Hegel’s neutral notion of exteriorisation. I claim that this difference also affects their understanding of the philosophical method, which is evident in the case of Berdyaev – the symbolic description of the spiritual experience he postulates is directly linked to his idea of the duality of spirit and objectivity. This reconstruction allows me to show Hegel’s and Berdyaev’s philosophies as two fundamentally different conceptualizations of the relationship between freedom and objectivity. |
| dc.abstract.pl | Rozprawa poświęcona jest relacji, jaka łączy filozofię Georga Wilhelma Friedricha Hegla i późną myśl Nikołaja Bierdiajewa. Relację tę analizuję na dwóch poziomach, którym odpowiadają dwie części pracy. W części pierwszej rekonstruuję obraz Hegla w pismach Bierdiajewa i sytuuję go wobec ówczesnej tradycji recepcyjnej. Szczególną uwagą obdarzam przy tym przemiany obrazu Hegla w filozofii niemieckiej i francuskiej I połowy XX wieku (zwłaszcza prace Richarda Kronera i Jeana Wahla), rekonstruując ich związek z sytuacją historyczną i zmianami paradygmatu filozoficznego (pojawienie się filozofii życia i narodziny egzystencjalizmu). Wskazuję, że choć Bierdiajew krytykował Hegla jako impersonalistę, deterministę i monistę, zarazem interesował się jego projektem filozoficznym ze względu na jego dynamizm, a także przełamanie perspektywy przyznającej prymat przedmiotowi, którą uważał za charakterystyczną dla tradycyjnej ontologii. Jego zainteresowanie Heglem tłumaczyć więc można zarówno wzrostem znaczenia Heglowskiego dziedzictwa w ówczesnym polu filozoficznym, jak i ewolucją jego własnego stanowiska – pod koniec lat dwudziestych Bierdiajew rozpoczyna bowiem oczyszczanie własnej filozofii z „przesądów ontologizmu”. W drugiej części rozprawy podejmuję natomiast analizę pojęciowo-porównawczą koncepcji Hegla i Bierdiajewa w tych obszarach problemowych, które okazały się kluczowe dla obrazu Hegla u Bierdiajewa. Są to problematyka wolności i konieczności (związana z oskarżeniem o determinizm), problematyka przedmiotowości (związana z zarzutem monizmu) oraz problematyka metafilozoficzna (związana z wypowiedziami Bierdiajewa o dialektyce i jego uznaniem dla egzystencjalnego wymiaru Heglowskiej filozofii). Wskazuję, że choć koncepcje wolności Bierdiajewa i Hegla łączy nacisk na wolność jako samodeterminację i niezależność ducha od zewnętrznych determinacji, to pierwszy z nich rozumie wolność jako coś źródłowego, drugi zaś – jako coś wytwarzanego. Prowadzi ich to do całkowicie odmiennego waloryzowania przedmiotowości, co wyraża się u Bierdiajewa w negatywnym zabarwieniu neutralnej u Hegla kategorii eksterioryzacji. Jak argumentuję, ta różnica w ocenie przedmiotowości wpływa także na ich ideę metody filozoficznej – widać to zwłaszcza u Bierdiajewa, u którego postulowana symboliczność opisu jest bezpośrednim korelatem dualizmu ducha i przedmiotowości. Rekonstrukcja ta pozwala ukazać ich koncepcje jako dwa fundamentalnie odmienne sposoby konceptualizowania relacji między wolnością a przedmiotowością. |
| dc.affiliation | Uniwersytet Warszawski |
| dc.affiliation.department | Wydział Filozofii i Socjologii |
| dc.contributor.author | Woźniak, Monika |
| dc.date.accessioned | 2020-09-17T14:26:37Z |
| dc.date.available | 2020-09-17T14:26:37Z |
| dc.date.defence | 2020-09-28 |
| dc.date.issued | 2020-09-17 |
| dc.date.submitted | 2020-06 |
| dc.description.promoter | Wiśniewski, Tomasz |
| dc.description.promoter | Ostrowski, Janusz |
| dc.description.reviewer | Wawrzynowicz, Andrzej |
| dc.description.reviewer | Ostrowski, Andrzej |
| dc.identifier.uri | https://repozytorium.uw.edu.pl//handle/item/3736 |
| dc.language | pl |
| dc.language.iso | pl |
| dc.language.other | en |
| dc.rights | ClosedAccess |
| dc.subject.en | dialectics |
| dc.subject.en | objectivity |
| dc.subject.en | freedom |
| dc.subject.en | Nikolai Berdyaev |
| dc.subject.pl | Richard Kroner |
| dc.subject.pl | Jean Wahl |
| dc.subject.pl | dialektyka |
| dc.subject.pl | przedmiotowość |
| dc.subject.pl | wolność |
| dc.subject.pl | Nikołaj Bierdiajew |
| dc.subject.pl | G. W. F. Hegel |
| dc.title | Myśl Nikołaja Bierdiajewa po 1927 roku wobec filozofii G. W. F. Hegla |
| dc.title.alternative | Nikolai Berdyaev’s thought after 1927 in relation to Hegelian philosophy |
| dc.type | DoctoralThesis |
| dspace.entity.type | Publication |