Alterity and Entangled Temporality: History in Selected Works by André Brink, J.M. Coetzee and Zakes Mda

Niemal ćwierć wieku po upadku apartheidu, w obliczu historycznie uwarunkowanych kulturowych oraz instytucjonalnych podziałów, stworzenie zjednoczonego społeczeństwa, które nie będzie się definiować według różnic rasowych wciąż pozostaje największym wyzwaniem współczesnej Republiki Południowej Afryki. Narodzinom zjednoczonego społeczeństwa RPA towarzyszyć musi jednak dogłębna analiza przeszłości kraju, analiza której celem jest zrozumienie oraz pogodzenie się z traumatyczną spuścizną apartheidu oraz kolonializmu. Zważając na to, że historyczne traumy odcisnęły swe piętno na większości mieszkańców RPA, w kraju, w którym tożsamość narodową, etniczną i kulturową narzucano odgórnie, gdzie głosy mniejszości systemowo marginalizowano zarówno w epoce przedkolonialnej, jak i w czasach kolonializmu, a później apartheidu, nacisk na nowatorską analizę historii oraz ponowną ocenę jej wpływu na współczesne procesy społeczne stał się nieodzownym elementem procesów pojednania i odbudowy narodowej tożsamości, które zapoczątkował upadek apartheidu. W poszukiwaniu socjopolitycznych, kulturowych czy też historiograficznych środków przekazu, które połączyłby w sobie strategie tzw. odegrania oraz przepracowania traumy, proces budowania tożsamości narodowej wiązał się z koniecznością rekonceptualizacji pojęcia historii. Nowy model historycznej analizy niósł ze sobą z kolei nowatorskie podejście do pojęcia inności oraz czasu. Tak więc poniższa rozprawa naświetla sposób, w jaki wybrane dzieła czołowych południowoafrykańskich pisarzy: Andrégo Brinka, J.M. Coetzeego oraz Zakesa Mdy podjęły się zadania rekonceptualizacji pojęć inności oraz postapartheidowego zapętlonego czasu. W mojej pracy staram się udowodnić, iż to dzięki podjęciu dialogu właśnie z tymi dwoma jakże istotnymi aspektami społecznej historii wybrane prace tworzą przyszłe perspektywy dla rozwoju południowoafrykańskiej wspólnoty.

Almost twenty five years after the decline of apartheid the construction of a unified non-racial nation out of the historically-based cultural and institutional divisions that still beset it remains South Africa’s key challenge. Yet, the birth of a unified South African nation would out of necessity need to be paralleled by a profound re-interrogation of the past in South African society’s attempt to translate and offer ways of coming to terms with the traumatic legacies of apartheid and colonialism. Indeed, bearing in mind that all South Africans are to some extent 'a wounded people', in a society where identities were long allocated and imposed from above, where memories from the margins were systematically suppressed in the pre-colonial, colonial, as well as apartheid era, the urge to revisit the past and reassess its implications for contemporaneity proved indispensable for the processes of reconciliation and national identity reconstruction instigated by the decline of apartheid. In their pursuit of socio-political, cultural or historiographical means that involve both acting out and working through trauma, the processes of nation-building would also necessarily have to imply a re-conceptualization of South African history with a new mode of historical inquiry incorporating a re-constituted approach to difference and temporality. Thus, the following dissertation explores the manner in which selected works by major South African authors: André Brink, J.M. Coetzee and Zakes Mda have imaginatively engaged with the task of re-conceptualising literary approach to otherness and post-apartheid entangled temporality. In my analysis, I simultaneously point that it is precisely through the works’ discussed engagement with these two significant aspects of social history that the selected writings harbour future perspectives of vital relevance for the development and unification of South African community.