Praca doktorska
Ładowanie...
Licencja
Dostęp zamkniętyStandardy etyczne w prawie. Próba systematyzacji
| dc.abstract.en | The subject of my work contains relations between law and morality. The main thesis is that along with the transformations of the ways of thinking, social ideologies, legal & political doctrines, systems of law and jurisprudence, there is a crucial change of the participation scope of values and ethical evaluations within legal systems. One can find an interesting illustration of the very phenomena in Maria Ossowska study: On Some Changes of the Ethics of Struggle, in which it was shown how – when the humanitarian ideas became strong – the humanization process of the conflict, wars and battles solving, to use my terminology, was created by ethical standards in law of wars, knights codes, international treaties and conventions. Methodology, assumptions and thesis taken into consideration by the Author should be treated as a model for my research. In accordance with M. Ossowska it is necessarily to say that it would be a great loss not to mention ancient thinkers with theirs phrase on the highest need for the assurance of the most extension level of ethical standards in law. My additional important source of inspiration is the famous inner morality of law by L. L. Fuller and evolutionary institutional theory of the systems of law by Ph. Selznick. The major impulse for ethical standards in law investigation were: Ronald Dworkin warning “… we must impose by the power of our laws our norms (legal, ethical, customary, habitual), up till we’ve got them, if we want to protect ourselves by them from us …” and Anna Turska appeal: “… if we don’t want to detour into total formalism in law, we must not detour behind the ethical categories. Empirical studies confirm the thesis, that within the citizens legal consciousness the most constructive part is structured through the ethical force of the very legal norms.” The concept of the fulfillment of ethical norms in legal systems is recognized by such eminent scholars like L. L. Fuller, H.L.A. Hart, R. Dworkin and many others. I my concept I rely on Fuller’s distinction between the morality of aspiration and the morality of obligation. My conceptual ground is consisted from the morality of obligation and especially from the global human basic values like: fairness, justice, honesty, honor, good faith, good custom, traditional habit, kindness, solidarity, mercifulness and alike. Such terms were in use in Roman law, and in modern times in Swiss law, German law, French law, Greek law. Greek civil code, Article 281: “there is forbidden to execute the law, when it goes beyond good faith or good custom or when there is a higher social goal.” Such phrases were in force in Polish law before World War II, for instance, Contract Code, Article 60: “Contracts apply not only for what is expressly articulated (written) in them but also for the outcome relevant to acts of parliament, custom or fairness.” Let me present another example taken from modern Polish labour law code, Article 18(3d): “Person, who was deprived from her/his rights by employer in relation to labour equal treatment, has got (fair) right for indemnity not lower than a minimal salary.” I take the liberty to defend the view that terms like “the ‘fair’ means that …” are related to natural law and there are not depended, like it was mentioned above, to the free will of the employer. On the other hand I presume that it is unnecessary to seek extreme solutions, above all there will be doomed to failure. L. Petrażycki was convinced that legal norms were become more authoritative through the growth of the moral values characterized by the social authority. Because of this process the law as such would purchase the ethicality and would be treated as the very social authority as well. The main conclusion is as follows: the ethical standard of the legal norm one could obtain by putting the relevant term with ethical value(s) in the particular legal text, and in legal interpretation the very term should be observed and included in the final version of the particular legal norm. In effect such a legal norm will obtain higher status, seriousness, authority, social respectability. Let me label this status as the standard of the legal norm. |
| dc.abstract.pl | Przedmiotem mojej pracy są związki prawa z moralnością. Główna teza rozprawy głosi, że wraz z przemianami myśli, ideologii społecznych, doktryn prawno-politycznych oraz systemu prawa i prawoznawstwa, zmienia się zakres udziału wartości i ocen moralnych w prawie. Znajduje to interesującą ilustrację między innymi w studium Marii Ossowskiej pod tytułem: O pewnych przemianach etyki walki, w którym pokazane jest jak w dziejach, gdy idea humanitaryzmu stawała się silna, przebiegał proces humanizacji rozwiązywania konfliktów, walk, wojen poprzez, używając naszej terminologii, kształtowanie się i rozwijanie się standardów etycznych w prawie wojennym, kodeksach rycerskich, traktatach i konwencjach międzynarodowych. Przyjęte przez autorkę założenia, tezy, metodologia analiz materiałów, może być wzorcem dla rozważań w mojej rozprawie. Za M. Ossowską możemy powiedzieć, że byłoby niekorzystne dla świata zaprzepaszczenie przesłania starożytnych mędrców o konieczności zapewnienia jak najwyższego poziomu, standardu etyczności prawa. U podłoża moich rozważań jest też koncepcja wewnętrznej moralności prawa L.L. Fullera i ewolucyjna teoria systemu Ph. Selznicka. Do podjęcia rozważań o standardach etycznych w prawie skłoniły mnie bezpośrednio: ostrzeżenie Ronalda Dworkina „…musimy narzucić mocą ustaw nasze normy (prawne, etyczne, obyczajowe, zwyczajowe), póki je jeszcze mamy, jeśli chcemy, by prawo broniło nas przed nami samymi…”oraz apel Anny Turskiej : „…jeśli nie chcemy zejść na pozycje całkowitego formalizmu (w prawie), to nie można wyjść poza kategorie moralne. Badania empiryczne potwierdzają tezę, że w świadomości prawnej obywateli pozostaje przede wszystkim ładunek moralny określonych przepisów prawnych.” Tendencje nasycenia systemów prawnych wartościami moralnymi są widoczne u L. L. Fullera, H. L. A. Harta, R. Dworkina i innych mniej znanych. W mojej koncepcji wyznaję pogląd Fullera, który rozróżniał moralność aspiracji i moralność obowiązku. Stoję na gruncie moralności obowiązku i opieram koncepcję na ogólnoludzkich podstawowych wartościach moralnych, takich jak: słuszność, sprawiedliwość, uczciwość, honor, dobra wiara, dobry obyczaj, utrwalony zwyczaj, życzliwość, solidarność, miłosierdzie, i tym podobne pojęcia. Pojęcia te były stosowane już w prawie rzymskim, a współcześnie w prawie szwajcarskim, niemieckim, francuskim, greckim. Grecki kodeks cywilny, art. 281 stanowi, że „nie wolno wykonywać prawa, jeśli przekracza granice dobrej wiary, lub dobrego obyczaju, lub wymaga tego cel społeczny.” Takie zwroty występowały też w przedwojennym prawie polskim, na przykład: „Art. 60 kodeksu zobowiązań: Umowy zobowiązują nie tylko do tego, co jest w nich wyrażone (zapisane), lecz także do następstw wynikających z ustawy, zwyczaju lub słuszności.” Podaję też przykład ze współczesnego kodeksu prawa pracy, celem dodania ćwiczeniowo takiego zwrotu o treści moralnej: „Art. 18 kodeksu pracy: Osoba wobec której pracodawca naruszył zasadę równego traktowania w zatrudnieniu, ma (słuszne) prawo do odszkodowania w wysokości nie niższej niż minimalne wynagrodzenie za pracę.” Jeśli w normie prawnej stosuje się niepozorny zwrot, z tych o których mówimy, na przykład słusznym jest, to znaczy, że słuszność ta kojarzy się z prawem naturalnym, a nie wynika z łaskawości pracodawcy. Myślę, że skrajnych rozwiązań nie należy poszukiwać, będą one skazane na niepowodzenie. L. Petrażycki był przekonany, że normy prawne będą zyskiwać na autorytecie dzięki nasycaniu ich akcentami (wartościami) moralnymi, które mają swój naturalny autorytet społeczny. Prawo bowiem będzie nabywać etyczności na tyle, że samo będzie stawać się autorytetem społecznym. Konkluzja jest następująca: Standard etyczny normy prawnej można osiągnąć poprzez uprzednie wprowadzenie do tekstu przepisu prawnego pojęcia (zwrotu), zawierającego wartość moralną, adekwatną do treści tegoż przepisu, i w trakcie procesu wyinterpretowania normy prawnej jako reguły postępowania, pojęcie o którym mowa uwzględnić i umieścić w treści normy. Wówczas norma taka zdobędzie wyższy cenzus, powagę, autorytet, poważanie społeczne. Ten cenzus można zwać etycznym standardem normy prawnej. |
| dc.affiliation.department | Wydział Stosowanych Nauk Społecznych i Resocjalizacji |
| dc.contributor.author | Brożek, Kazimierz |
| dc.date.accessioned | 2016-10-20T10:18:36Z |
| dc.date.available | 2016-10-20T10:18:36Z |
| dc.date.defence | 2016-10-26 |
| dc.date.issued | 2016-10-20 |
| dc.description.promoter | Kwaśniewski, Jerzy |
| dc.identifier.uri | https://repozytorium.uw.edu.pl//handle/item/1748 |
| dc.language.iso | pl |
| dc.rights | ClosedAccess |
| dc.subject.en | ethical standards |
| dc.subject.en | standardization of law |
| dc.subject.en | standard |
| dc.subject.en | inner morality of legislation |
| dc.subject.en | moral norms |
| dc.subject.en | legal norms |
| dc.subject.en | law and morality |
| dc.subject.en | politics of law |
| dc.subject.en | sociology of law |
| dc.subject.en | legal & political doctrines |
| dc.subject.en | state |
| dc.subject.en | law |
| dc.subject.pl | standardy etyczne |
| dc.subject.pl | standaryzacja prawa |
| dc.subject.pl | standard |
| dc.subject.pl | etyczność prawodawstwa |
| dc.subject.pl | normy moralne |
| dc.subject.pl | normy prawne |
| dc.subject.pl | prawo i moralność |
| dc.subject.pl | polityka prawa |
| dc.subject.pl | socjologia prawa |
| dc.subject.pl | doktryny prawno-polityczne |
| dc.subject.pl | państwo |
| dc.subject.pl | prawo |
| dc.title | Standardy etyczne w prawie. Próba systematyzacji |
| dc.title.alternative | Ethical Standards in Law – Introductory Systematization |
| dc.type | DoctoralThesis |
| dspace.entity.type | Publication |