Uwarunkowania procesów integracyjnych i dezintegracyjnych na obszarze poradzieckim

Praca stanowi analizę obiektywnych i subiektywnych uwarunkowań procesów integracji i dezintegracji w przestrzeni byłego ZSRR. Uwzględnione zostały uwarunkowania przestrzenne, gospodarcze, wojskowe, demograficzne, a także interesy elit władzy, definiowanie interesów narodowych, próby konstruowania czy rekonstrukcji tożsamości narodowych i ponadnarodowych, powiązane ze wzajemną percepcją społeczeństw. Wykazano, że wspólne analizowanym państwom dziedzictwo imperialne skutkuje hybrydowym charakterem procesów zachodzących na omawianym obszarze: dążenia do integracji czy podtrzymywania i rozwoju współpracy przenikają się z tendencjami dezintegracyjnymi.

The aim of this dissertation has been to analyze the objective and subjective determinants of the integration and disintegration processes in the post-Soviet area. Spatial, economic, military and demographic determinants were classified as objective, whereas the interests of post-Soviet elites, the way the national interests are defined, the attempts to build or re-build national and supra-national identities together with mutual perception of societies are considered to have a subjective character. It has been proved that the imperial heritage (which constitutes a common experience for all post-Soviet states) results in a "hybrid" nature of the processes taking place in the post-Soviet area. Centripetal tendencies, like integration or cooperation initiatives, are parallel or even intertwined with centrifugal ones.