Lo spazio e il Tempo nella dimensione mitica delle opere di Domenico Dara

Praca podzielona jest na cztery rozdziały: - Pierwszy rozdział otwiera krótki historyczny przegląd, który przedstawia główne etapy rozwoju literatury kalabryjskiej, z odniesieniami do jej najważniejszych przedstawicieli, by zaraz potem skupić się na prezentacji trzech powieści jednego w twórców regionu, pisarza Domenico Dary. - Drugi rozdział rozpoczyna właściwe badanie powieści Dary w ich mitycznym wymiarze. Autorka próbuje zinterpretować przedmiotowe historie przy użyciu chronotopów Michaiła Bachtina, analizując te szczególne aspekty i elementy, w których czas tworzy literacki obraz kondensujący się w określone fragmenty przestrzeni. Na podstawie przeprowadzonych badań można było ustalić, w jaki sposób obrazy te wydają się wyraziste i znaczące, gdy przecinają się w nich przestrzeń i czas, łącząc się w jedność przekształcającą elementy abstrakcyjne, „przedstawiające” historie w obrazy „przedstawione” i symbolizujące konkretne życie. Pokazuję również, jak analizowane powieści odpowiadają dwóm podstawowym cechom chronotopu, a mianowicie zasadniczej predeterminacji przestrzeni w czasie (w naszym przypadku mityczny mikrokosmos reprezentowany przez miasto Girifalco, teatr wydarzeń, niemal całkowicie oderwany od wydarzeń czasu historycznego) i manifestacji wydarzeń, nie w pustych przestrzeniach, lecz zawsze w chórze społeczności ludzkiej, poprzez spotkanie postaci, które u Dary najczęściej nabierają mitologiczne gowymiaru. Co więcej, wysunięto hipotezę, że zbiegi okoliczności u Dary, jako momenty olśnienia i świadomości pozornie przypadkowych wydarzeń życiowych, same w sobie są prawdziwymi chronotopami, które ze swej natury wyrażają fuzję konotacji przestrzennych i czasowych w całość obdarzoną znaczeniem i konkretnością. - W trzecim rozdziale, posługując się pojęciem „heterotopii” Michela Foucault, kontynuuję badania w celu spenetrowania tych ograniczonych terytoriów, takich, jak biblioteka i cmentarz, które strzegą i zachowują mityczny czas i przestrzeń. Zastanawiam się, jak autor przekracza owe granice, wewnątrz których zamknięte są mitologiczne rdzenie, a utopia mitycznego gdzie indziej staje się rzeczywistością poprzez przenikalne skrzyżowania heterotopii i innych miejsc. - Czwarty rozdział ma na celu wydobycie mitycznego wymiaru powieści Domenico Dary, tym razem wychodząc od zbadania powiązań zachodzących między człowiekiem a środowiskiem oraz analizy różnic między pojęciami „przestrzeń”, „miejsce” i „nie- miejsce”, zgodnie z wytycznymi, które zbliżają się do myśli kilku autorów, w szczególności humanistycznego geografa Yi-Fu Tuana oraz antropologów Marca Augé i Vito Teti, w celu prześledzenia konkretnych definicji, które można wykorzystać w niniejszych badaniach. - Podsumowując wskazuję, że posługując się zabiegami mityzacji na wielu poziomach, pisarz wprawia w ruch zastane definicje literatury i pisarza kalabryjskiego, celowo przerysowuje fantastyczność przypisywaną paradygmatowi kalabryjskiemu od czasów Carla Leviego, który w swoich opowiadaniach umieszcza spotkania i doświadczenia w innym czasie, gdzie odległe postacie, w poszukiwaniu siebie, łączą się w wyimaginowaną historię, ukrywając fantastykę za spokojem codzienności.

The work is divided into four chapters: -The first chapter opens with a brief historical excursus that presents the main stages in the development of Calabrian literature, with references to its most representative narrators, and then focuses on the presentation of the three novels by one of the most original of Calabrian writers, Domenico Dara. The second chapter introduces the actual analysis of Dara's novels, in their mythical dimension; specifically, an attempt is made to interpret the stories narrated, through the use of Mikhail Bachtin's chronotopes, analysing those particular aspects and elements in which time creates a literary image, condensed into precise fragments of space. On the basis of the research carried out, it was possible to determine how the events of time in the emotional life intertwine with those of the time of historical reality, giving rise to a mythical image of Calabria, where the abstract poetic elements are condensed and realized in a spacial-temporal dimension that diverges from the real one. We will see how the identity of these portions of space is constructed by the author on a scaffolding of individual emotional resonances, whereby each space and time is perceived differently, depending on the character experiencing it. We will also perceive how the events analysed respond to two fundamental characteristics of the chronotope, namely the essential predetermination of space over time (in our case, the mythical micro-cosm represented by the city of Girifalco, the scene of the events, almost entirely detached from the events of historical time) and their manifestation, not in empty spaces, but always in the choral nature of the human community, through the encounter of characters, most of whom often express a mythological dimension in Dara's narrative. Moreover, we hypothesize that Dara's "coincidences", seen as moments of epiphany and awareness of apparently random life events, are in fact verifiable chronotopes, expressing the fusion of the spacial-temporal connotation into a whole, endowed with significance and substance. In the third chapter, using Michel Foucault's notion of 'heterotopia', the research continues, attempting to penetrate those circumscribed territories, such as the library and the cemetery, that guard and preserve mythical time and space. In particular, we enquire into how the author transcends those boundaries within which mythological nuclei are confined, and where the utopia of mythical elsewhere becomes reality, through the permeable intersections of heterotopia and other places. - The fourth chapter aims to bring out the mythical dimension of Domenico Dara's novels, this time starting from the study of the connections between Man and the environment, as well as the analysis of the differences among the concepts of "space", "place" and "non-place", in accordance with the thinking of several authors, in particular the humanist geographer Yi-Fu Tuan and the anthropologists Marc Augé and Vito Teti. - In conclusion, an attempt is made to bring out how the writer implements the process of mythologisation on several levels, setting in motion the existing definitions of literature, operating a deliberate exaggeration of the fantastic, attributed to the Calabrian paradigm since the time of Carlo Levi, who in his tales places encounters and experiences in another time, where distant characters, in search of themselves, merge into an imaginary story, hiding the fantastic behind the tranquillity of the everyday life.

La dissertazione è suddivisa in quattro capitoli: -Il primo capitolo si apre con un breve excursus storico che presenta le principali tappe dello sviluppo della letteratura calabrese, con accenni ai suoi narratori più rappresentativi, per poi concentrarsi sulla presentazione dei tre romanzi di uno dei più originali tra gli scrittori calabresi, Domenico Dara. Nel secondo capitolo inizia l'analisi vera e propria dei romanzi di Dara, nella loro dimensione mitica; nello specifico, si tenta di interpretare le storie narrate, attraverso l'utilizzo dei cronotopi di Mikhail Bachtin, analizzando quei particolari aspetti ed elementi in cui il tempo crea un'immagine letteraria, condensata in precisi frammenti di spazio. Sulla base della ricerca effettuata, è stato possibile determinare come gli eventi del tempo della vita emotiva si intreccino con quelli del tempo della realtà storica, da cui scaturisce un’immagine mitica della Calabria, dove gli elementi poetici astratti si condensano e si concretizzano in uno spazio-tempo che diverge da quello reale. L’identità di queste porzioni di spazio, come si vedrà, viene costruita dall’autore su un’impalcatura di risonanze emotive individuali, per cui ogni spazio e ogni tempo sono percepiti in maniera diversa, a seconda del personaggio che li vive. Si vedrà come gli eventi analizzati rispondano a due caratteristiche fondamentali del cronotopo, vale a dire l'essenziale predeterminazione dello spazio nel tempo (nel nostro caso, il microcosmo mitico rappresentato dalla città di Girifalco, teatro degli accadimenti, quasi del tutto distaccato dalle vicende del tempo storico) e il loro manifestarsi, non in spazi vuoti, ma sempre nel coralità della comunità umana, attraverso l'incontro di personaggi che nelle opere di Dara assumono il più delle volte una dimensione mitologica. Inoltre, è stato ipotizzato che le "coincidenze" di Dara, in quanto momenti di illuminazione e presa di coscienza di eventi di vita apparentemente casuali, siano di per sé veri e propri cronotopi, che per la loro stessa natura esprimono la fusione della connotazione spazio-temporale in un insieme dotato di significato e concretezza. Nel terzo capitolo, utilizzando la nozione di "eterotopia" di Michel Foucault, la ricerca continua, cercando di penetrare quei territori circoscritti, come la biblioteca e il cimitero, che custodiscono e preservano il tempo e lo spazio mitici. In particolare, si analizza il modo in cui l'autore si insinua facilmente in questi territori delimitati, entro i quali sono racchiusi i nuclei mitologici, e dove l'utopia dell'altrove mitico diventa realtà, attraverso le intersezioni permeabili di eterotopia e luoghi altri. - Il quarto capitolo si propone di far emergere la dimensione mitica dei romanzi di Domenico Dara, partendo questa volta dall'indagine del rapporto che si instaura tra uomo e ambiente e dall'analisi delle differenze tra i concetti di "spazio", "luogo" e "non luogo". In questo capitolo si segue una direttrice opportunamente semplificata che si accosta al pensiero di più autori, in particolare del geografo umanista Yi-Fu Tuan e degli antropologi Marc Augé e Vito Teti. - In conclusione, si cerca di fare emergere come lo scrittore attui il processo di mitizzazione a più livelli, mettendo in moto le definizioni già esistenti della letteratura, operando una voluta esagerazione del fantastico, attribuito al paradigma calabrese fin dai tempi di Carlo Levi, che nei suoi racconti colloca incontri ed esperienze in un altro tempo, dove personaggi lontani, alla ricerca di se stessi, si fondono in una storia immaginaria, nascondendo il fantastico dietro la tranquillità del quotidiano.