Fenomen kultu Santa Muerte w świetle antropologicznej analizy materiału kultury meksykańskiej ze szczególnym uwzględnieniem religijności ludowej

Rozprawa ma na celu zaprezentowanie złożoności kultu Santa Muerte oraz poziomu istotności zjawiska zarówno dla Meksyku i Latynoameryki, jak i w skali globalnej. Na bazie przeprowadzonej analizy i badań terenowych wysnuto wnioski, że Święta Śmierć jest częścią alternatywy, innego porządku kulturowego, opartego na wartościach matriarchalnych wedle teorii Bachofena, tożsamych z Turnerowskim communitas. Porządek ten został tu nazwany karnawałowym, czyli ulegającym mechanizmowi karnawalizacji – odwrócenia - w rozumieniu antropologicznym. Ponadto Santa Muerte stanowi bardzo ważny zbiór symboli wchodzących w relację ze sobą oraz z innymi postaciami, takimi jak Matka Boska z Guadalupe. Wskazuje to na wielowymiarową symbolikę omawianej figury, w której śmierć stanowi jedynie element całego złożonego kodu semiotycznego. Co więcej, kult ma bardzo istotny wymiar psychologiczny, a sama figura może być wizualizacją siły psychicznej u ludzi, którzy czują się pozostawieni sami sobie. Jest więc traktowana przez swoich wyznawców jako opiekunka, - na wzór figury matki - która wypełnia ich emocjonalne potrzeby, czego nie daje im religia oficjalna. Jest to dla nich ważne ze względu na słabość instytucji państwowych, rządu czy policji, nie mogącymi zapewnić obywatelom poczucia bezpieczeństwa.

The thesis aims to present the complexity of the cult of Santa Muerte and the level of significance of the phenomenon for Mexico and Latin America, as well as on a global scale. On the basis of the analysis and field research, conclusions are drawn that Santa Muerte is part of an alternative, different cultural order, based on matriarchal values according to Bachofen's theory, identical to Turner's term - communitas. This order has been called here carnivalesque, that is, undergoing a mechanism of carnivalization - reversal - in the anthropological sense. Moreover, Santa Muerte represents a very important set of symbols that enter into a relationship with each other and with other figures, such as the Virgin of Guadalupe. This indicates the multidimensional symbolism of the figure, in which death is only a part of a whole complex semiotic code. Moreover, the cult has a very important psychological aspect, and the figure itself can be a visualization of mental power in people who feel left behind. Thus, she is treated by her followers as a protector, - in the meaning of a mother figure - who fulfills their emotional needs, when official religion does not. This is important to them because of the weakness of state institutions, the government or the police, unable to provide citizens with a sense of security.