Problematyka przestępczości chuliganów piłkarskich w Polsce.

Streszczenie rozprawy doktorskiej „Problematyka przestępczości chuliganów piłkarskich w Polsce”. mgr Karol Borchólski Środowisko pseudokibiców było tematem wielu opracowań autorstwa zarówno psychologów jak i socjologów, jednak dotychczas nie powstało żadne kompleksowe opracowanie prawnicze przedstawiające problematykę chuliganów piłkarskich. Prawnicy zaczęli interesować się tym środowiskiem w momencie przyznania Polsce i Ukrainie prawa organizacji Mistrzostw Europy Euro 2012 i wówczas tematyka pseudokibiców została przez nich dostrzeżona. Wcześniej zarówno ustawodawca, jak i niektórzy przedstawiciele doktryny twierdzili, że problem pseudokibiców nie istnieje lub uznawali problematykę przestępczości chuliganów za mało istotną. Tymczasem polscy pseudokibice nie pojawili się dopiero w 2007 roku, albowiem początków ich działalności należy upatrywać w latach 70-tych i 80-tych XX wieku. W latach 90 – tych XX wieku nie byli dobrze zorganizowani, przestępstw dokonywali głównie w sposób spontaniczny, natomiast miejscem ich popełnienia były stadiony piłkarskie. Natomiast obecnie chuligani przeobrazili się w dobrze zorganizowane grupy mające na celu popełnianie przestępstw nie tylko na obiektach piłkarskich. Zorganizowane grupy przestępcze chuliganów zaczęły wykorzystywać swoje struktury do popełniania przestępstw, które nie mają żadnego związku z piłką nożną, czego przykładem mogą być przestępstwa narkotykowe. Niniejsza praca ukazuje problematykę polskich chuliganów piłkarskich zarówno od strony teoretycznej, jak i praktycznej. Uregulowania teoretyczne sprowadzają się do szczegółowego omówienia aktów prawa międzynarodowego, krajowego, jak i wewnętrznych uregulowań związków piłkarskich. Jednocześnie ukazano zastosowanie powyższych uregulowań w praktyce m.in. na przykładzie konkretnych postępowań karnych. Zagadnienia praktyczne koncentrują się m.in na szczegółowym rozpoznaniu środowiskowym kibiców piłkarskich poprzez ukazanie ich typologii, charakterystycznych zachowań, zasad obowiązujących w tym środowisku, wzajemnych relacji pomiędzy kibicami. Celem pracy jest kompleksowe przedstawienie problematyki przestępczości chuliganów piłkarskich. Problematyka przestępczości chuliganów piłkarskich wymagała posłużenia się różnymi metodami badawczymi. Jedną z nich była metoda socjologiczna, w ramach której przeprowadzono badania ankietowe wśród prokuratorów – łącznie 1484 ankiety oraz wśród funkcjonariuszy Policji z Oddziałów Prewencji bezpośrednio zajmujących się zabezpieczaniem meczy piłkarskich – łącznie 769 ankiet. Pomimo kilku prób, nie udało się przeprowadzić badań ankietowych wśród kibiców z uwagi na hermetyczność tego środowiska oraz negatywny stosunek do jakichkolwiek czynności badawczych. W ramach metody socjologicznej przeprowadzono również wywiady jawne z funkcjonariuszami Policji zajmującymi się zwalczaniem przestępczości pseudokibiców, członkami związków piłkarskich, przedstawicielami klubów, którzy zastrzegli sobie anonimowość oraz wywiady ukryte z chuliganami, ultrasami oraz zwykłymi kibicami. W okresie od 2007 – 2013 roku przeprowadzono obserwację środowiska chuliganów. Badając przestępczość chuliganów piłkarskich wykorzystano metodę prawno – dogmatyczną, która posłużyła do analizy aktów prawa krajowego, międzynarodowego oraz orzecznictwa. W ramach tej metody dokonano analizy obowiązujących przepisów prawa międzynarodowego w tym Europejskiej Konwencji w sprawie przemocy i ekscesów widzów w czasie imprez sportowych, która jest podstawowym międzynarodowym aktem normatywnym mającym na celu zapobieganie przestępczości chuliganów piłkarskich. Ponadto dokonano szczegółowej analizy obowiązujących przepisów prawa krajowego, w tym ustawy o bezpieczeństwie imprez masowych oraz jej aktów wykonawczych. Wskazano na uregulowania ustawy, które mają na celu zapewnienie bezpieczeństwa imprez masowych, w tym meczy piłki nożnej oraz szczegółowo omówiono czyny zabronione przewidziane przez ustawę. Jednocześnie dokonano analizy zmian przepisów kodeksu karnego i kodeksu postępowania karnego, które mają na celu skuteczniejsze zwalczanie przestępczości pseudokibiców. Ponadto dokonano analizy wewnętrznych uregulowań Polskiego Związku Piłki Nożnej, klubów piłkarskich. W badaniach wykorzystano również metodę prawno - porównawczą, która umożliwiła przedstawienie regulacji prawnych wybranych państw w zakresie zwalczania i zapobiegania przestępczości chuliganów piłkarskich. Metoda ta pozwoliła na porównanie przepisów obowiązujących w innych krajach z polskim ustawodawstwem. Metoda statystyczna posłużyła do przeprowadzenia analizy danych statystycznych PZPN-u w zakresie raportów o stanie bezpieczeństwa na stadionach piłkarskich, danych Komendy Głównej Policji w zakresie raportów dotyczących bezpieczeństwa imprez masowych. W niniejszej pracy dokonano analizy danych statystycznych wynikających ze sprawozdań Prokuratury Generalnej dotyczących spraw prowadzonych w jednostkach organizacyjnych prokuratury z pobudek rasistowskich lub ksenofobicznych (art. 256, 257 kk) Metoda statystyczna pozwoliła na przedstawienie rozmiaru przestępczości pseudokibiców w oparciu o różne źródła. Ponadto na losowo wybranej próbie 39 spraw karnych przeprowadzono badania aktowe postępowań dotyczących przestępstw popełnianych przez chuliganów. Postępowania odnosiły się do przestępstw z ustawy o bezpieczeństwie imprez masowych, których było 21 i dotyczyły 23 czynów, jak również przestępstw powszechnych w liczbie 18 spraw, które dotyczyły 26 czynów. Doctoral thesis - abstract “Issues Concerning Football Hooligan Delinquency in Poland” mgr Karol Borchólski Football hooligan community was the subject of multiple studies of both psychologists and sociologists, yet there is no comprehensive legalistic study presenting issues concerning football hooliganism. Jurists have commenced to take interest in this community when Poland and Ukraine were awarded right to organize European Cup Euro 2012 and only then the subject had been noticed. Previously, both the legislators and some representatives of the doctrine claimed that the problem of football hooliganism did not exist or regarded the issues of football hooligan delinquency as insignificant. However, Polish football hooligans did not come into being as late as in 2007 and their origins can be traced back to 70's and 80's of the XX century. In 90's of XX century they were lacking in organization and committed crimes primarily in spontaneous way, while football stadiums were their crime scenes. Conversely, football hooligans mutated into well-organized groups aiming to extend their criminal activity beyond football venues. Organized criminal groups of hooligans begun to employ their structures to commit crimes unconnected from association football, such as drug-related offences. This paper demonstrates issues related to football hooliganism both from theoretical and practical aspects. Theoretical view includes a detailed discussion of the international and national legal acts and internal regulations of football associations. At the same time we show a practical application of the above, including concrete criminal proceedings. Practical aspects are focused, among other issues, on detailed scrutiny of the football fan communities, typology of the fans, their specific behaviour inter-group rules of conduct and mutual relations between them. By this paper we aim to provide a comprehensive view on issues related to football hooligan delinquency. In order to do so, various research methods had to be employed. One of them was sociological method, within framework of which we conducted an opinion poll among public prosecutors – 1483 queries in total, and riot police officers involved directly in security during football matches – 769 queries in total. Notwithstanding a few attempts, no queries were conducted among football fans due to the communities' imperviousness and negative attitude to any research whatsoever. As a part of sociological method we also conducted open interviews with police officers combating football hooligan delinquency, representatives of football clubs who requested their personal details to be kept confidential and anonymous intervews with hooligans, ultras and ordinary fans. The hooligan community was observed in the period from 2007 until 2013. When researching football hooligan delinquency, legal doctrinal method was used to analyse national and international legal acts and judicial decisions. As part thereof, we analysed provisions of international law in force, including European Convention on Spectator Violence and Misbehaviour at Sports Events, which constitutes the basic international normative act aiming at prevention of football hooligan delinquency. Moreover, we made a detailed analysis of the provisions of the national law in force, including the Mass Events Safety Act and related executive orders. We indicated the provisions of the Act made in order to maintain safety on mass events, including football matches, and we discussed prohibited acts as defined in the Act in detail. Internal regulations of the Polish Football Associations and football clubs were also subject to analysis. Legal comparative method was also used and enabled us to present legal provisions concerning combating and prevention of football hooligan delinquency in selected countries. This method enabled us to compare legal provisions in other countries and in Polish law. Statistical method was used to conduct analysis of the statistical data from the Polish Football Association concerning reports on security status at football stadiums, data of the National Police Headquarters concerning reports on security status at mass events. This paper analyses statistical data acquired from General Public Prosecutors' Office concerning cases of racist or xenophobic offences (Articles 256, 257 of the Criminal Code) investigated in the local public prosecutors' offices. Statistical method allowed us to present volume of football hooligans delinquency based on various sources. Moreover, case files of randomly chosen 39 criminal cases of offences committed by hooligans were examined. The investigations concerned the offence of the Mass Events Safety Act, 21 cases in total with 23 offences investigated, and the general offences, 18 cases in total with 26 offences investigated.