Praktyki otwartej nauki na przykładzie sześciu europejskich uniwersytetów w świetle ankiety European University Association

W swoim artykule przedstawiam analizę wyników ankiet EUA za lata 2020- 2021, ograniczoną do danych z sześciu europejskich uniwersytetów tworzących Sojusz 4EU+: Uniwersytetu Warszawskiego, Uniwersytetu Karola w Pradze, Uniwersytetu w Heidelbergu, Uniwersytetu Sorbońskiego, Uniwersytetu Kopenhaskiego i Uniwersytetu w Mediolanie. Badanie ankietowe EUA miało pomóc w zbudowaniu kompleksowego obrazu przemian europejskich instytucji w kierunku otwartej nauki i jej różnych obszarów, począwszy od otwartego dostępu do publikacji i danych badawczych, oceny naukowców, zasięgu i komunikacji naukowej, a skończywszy na otwartej edukacji i nauce obywatelskiej. Przyjęto w nim perspektywę instytucjonalną, aby zebrać informacje na temat strategicznego znaczenia i poziomu wdrażania otwartości w formie instytucjonalnych polityk, struktur i praktyk. Kompleksowy zakres analizy wymagał, by respondentami kwestionariusza były różnorodne osoby z uczelni zaangażowane w otwieranie nauki: dyrektorzy bibliotek, pracownicy naukowi będący ambasadorami otwartości czy menedżerowie danych badawczych. Ich odmienna perspektywa i doświadczenia tworzą interesujące studium procesu dochodzenia europejskich uczelni do naukowej otwartości. Przeprowadzona analiza wyników pokazuje, jak dużym wyzwaniem dla wszystkich uniwersytetów, niezależnie od stopnia zaawansowania wdrażania otwartości czy kondycji finansowej uczelni, jest transformacja ku otwartej nauce, oraz jak ważna jest koordynacja tych działań na szczeblu uczelnianym, krajowym i europejskim. Mimo wyraźnie zróżnicowanego stopnia wdrożenia zasad ON, niektóre problemy pozostają wspólne, zatem wnioski z badania sześciu europejskich uniwersytetów mogą być interesujące także dla przedstawicieli polskich uczelni.

In my paper, I present an analysis of 2020-2021 EUA survey data from six European universities forming the 4EU+ Alliance: University of Warsaw, Charles University in Prague, Heidelberg University, Sorbonne University, University of Copenhagen, and University of Milan. The EUA survey was designed to help building a comprehensive picture of the transformation of European institutions towards Open Science and its various areas, ranging from open access through publications and research data, evaluation of researchers, outreach and science communication, to open education and citizen science. It adopted an institutional perspective to gather information on the strategic importance and level of implementation of openness in the form of institutional policies, structures, and practices. The comprehensive scope of the analysis required the questionnaire respondents to include a variety of people from universities involved in opening science: library directors, academics who are ambassadors of openness, or research data managers. Their different perspectives and experiences make for an interesting case study in the process of European universities moving towards scientific openness. The analysis of the results shows how big a challenge the transition to Open Science is for all universities, regardless of the degree of progress in implementing openness or the financial condition of the university, and how important it is to coordinate these activities at the academic, national, and European level. In spite of clearly differing degrees of implementation of the Open Science, some problems remain common; therefore, conclusions from the survey of six European universities may be interesting for representatives of Polish universities as well.