Praca doktorska
Polityka Federacji Rosyjskiej wobec Azji Centralnej w latach 1991-2022
| dc.abstract.en | The dissertation contains an analysis of Russian foreign policy toward Central Asian region with a focus on political, military and economic issues. The purpose of the dissertation is to identify the priorities of Russia's policy toward Central Asian countries in selected areas, including verification of the hypothesis that the Russian Federation's policy in Central Asia is aimed at preserving and strengthening the political, economic and military ties with the region formed in the USSR. In the PhD thesis, several research questions are examined: 1. What are the determinants of Russia's policy in Central Asia? 2. What are the political priorities of Russian strategy in Central Asia? 3. What is Russia's economic cooperation with the countries of the region? 4. What is the essence of Russia's security policy in the region? 5. What are the prospects of the Russian Federation's policy toward Central Asian countries? The innovative aspect of the work lies in: the author's application of neoclassical realism to analyze Russia's policy in Central Asia, and the comprehensive analysis of the Russian Federation's policy towards Central Asian states, encompassing the political, military and economic dimensions of Russian strategy. The concepts of the neoclassical realism were used to implement the study. Within its framework, three groups of variables are used: systemic variables (at the level of the system), state or intervening variables (at the level of the state), and dependent variables (related to the foreign policy of states). In this dissertation, the independent variable is the distribution of material power in the international arena. The author also uses two intervening variables: 1) the perception of Central Asia in selected currents of Russian intellectual thought, and 2) the perception of the Central Asian region by political parties in the Russian Federation. The dependent variable is the policy of the Russian Federation towards the Central Asian states. In addition, the author used the theory of balance of power and theoretical studies by Steven Lobell on the grand strategies of declining hegemons. The following research methods were used in the dissertation: historical analysis, comparative method, case study, forecasting by analogy. The doctoral dissertation consists of an introduction, five chapters and a conclusion. The first chapter is dedicated to analyzing the perception of Central Asia by Russian intellectuals and contemporary politicians. The first part of the chapter examined publications of Russian intellectuals from the era of the Russian Empire. The subsequent part was devoted to the works of Russian migrants associated with Eurasianism. Following this, the chapter examined how Central Asian republics were viewed during the USSR era and considered the perspectives of modern Russian intellectuals. It also looks into how political parties in the Russian Federation perceive Central Asia. The second chapter analyzes the historical conditions of Russian policy in Central Asia. The author examined the process of the expansion of the Russian Empire in the region, with a particular focus on the Great Game - the rivalry between Russia and the British Empire for influence in the region. The analysis encompassed Russia's cooperation with local elites, St. Petersburg's policies toward Islam, the protectorate system, the migration of Russian peasants, and the economic development of the new territories. In the subsequent section of the chapter, the author analyzed the development of Central Asia under the USSR, including the creation of the five Soviet republics, the formation of new elites, economic development, and other significant processes. The third chapter presents an analysis of the distribution of material power among three countries: the US, Russia, and China. The author examined their military, economic, and technological potential. This analysis not only compared the potential of the US, the Russian Federation, and the People's Republic of China at the beginning of the third decade of the XXI century but also highlighted changes in their material power over the past 30 years. Additionally, the chapter provided a brief characterization of the region and outlined US and Chinese policies toward the Central Asian states. The fourth chapter examines Russian political-military strategy in the Central Asian region. It provided a detailed analysis of the political and military instruments utilized by Moscow to strengthen its influence in the region. Additionally, the author explored the geopolitical position of the Russian Federation during the 1990s, at the beginning of the XXI century, and after 2013. This allowed for tracing the relationship between Moscow's international position and its policy in Central Asia. The fifth chapter examined economic cooperation between Russia and the Central Asian states. The author paid special attention in this chapter to Moscow's energy strategy in the region and Russia's policy toward labor migrants from Central Asian states. As in the fourth chapter, the author analyzes the means (primarily Russian energy policy) by which Moscow strengthens its positions in the region. In the final section of the dissertation, the author formulates general conclusions, referencing the research hypothesis that has been positively verified, as well as the set purposes and research questions. Additionally, the dissertation concludes with a forecast of the prospects for the development of cooperation between Russia and the countries of Central Asia in the near future. |
| dc.abstract.pl | Tematem rozprawy doktorskiej jest polityka Federacji Rosyjskiej w Azji Centralnej, obejmująca sferę polityczną, gospodarczą i militarną. Celem pracy jest identyfikacja priorytetów polityki Rosji wobec państw centralnoazjatyckich w wybranych dziedzinach, w tym weryfikacja hipotezy, zgodnie z którą polityka Federacji Rosyjskiej w Azji Centralnej jest ukierunkowana na zachowanie i umocnienie powiązań politycznych, gospodarczych i militarnych z tym regionem, ukształtowanych w ZSRR. Autor sformułował następujące pytania badawcze, które posłużą do weryfikacji hipotezy: 1. Jakie są uwarunkowania polityki Rosji w Azji Centralnej? 2. Jakie są polityczne priorytety rosyjskiej strategii w Azji Centralnej? 3. Na czym polega współpraca gospodarcza Rosji z państwami regionu? 4. Jaka jest istota polityki bezpieczeństwa Rosji na kierunku centralnoazjatyckim? 5. Jakie są perspektywy polityki Federacji Rosyjskiej wobec krajów centralnoazjatyckich? Element nowatorski pracy polega na: 1) stosowaniu przez autora realizmu neoklasycznego do analizy polityki Rosji w Azji Centralnej oraz 2) przeprowadzeniu kompleksowej analizy polityki FR wobec państw centralnoazjatyckich, gdyż w pracy zostały uwzględnione polityczno-militarne i gospodarcze aspekty rosyjskiej strategii. W celu realizacji badań zostały wykorzystane koncepcje szkoły neoklasycznego realizmu. W jego ramach stosowane są trzy grupy zmiennych: zmienne z poziomu systemu (systemowe), zmienne z poziomu państwa (państwowe albo interweniujące) oraz zmienne zależne (polityka zagraniczna państw). W niniejszej pracy doktorskiej zmienną niezależną jest rozkład sił materialnych na arenie międzynarodowej. Autor stosuje też dwie zmienne interweniujące: 1) postrzeganie Azji Centralnej w wybranych nurtach rosyjskiej myśli intelektualnej, 2) percepcja regionu centralnoazjatyckiego przez partie polityczne Federacji Rosyjskiej. Zmienną zależną jest polityka FR wobec państw Azji Centralnej. Oprócz tego autor korzystał z teorii równowagi sił oraz opracowań teoretycznych Stevena Lobella poświęconych wielkim strategiom upadających hegemonów. W pracy doktorskiej zostały wykorzystane następujące metody badawcze: analiza historyczna, metoda porównawcza, analiza przypadku (case study), prognozowanie na zasadzie analogii. Rozprawa doktorska składa się ze wstępu, pięciu rozdziałów i zakończenia. Pierwszy rozdział poświęcony jest analizie postrzegania Azji Centralnej przez rosyjskich intelektualistów i współczesnych polityków. W pierwszej części rozdziału były przeanalizowane publikacje rosyjskich intelektualistów z okresu Imperium Rosyjskiego. Druga część została poświęcona pracom rosyjskich migrantów, należących do nurtu eurazjatyckiego. W dalszej części rozdziału została przedstawiona narracja o republikach centralnoazjatyckich w ZSRR oraz analiza poglądów współczesnych rosyjskich intelektualistów. Także w rozdziale zaprezentowano postrzeganie Azji Centralnej przez partie polityczne Federacji Rosyjskiej. Drugi rozdział zawiera analizę historycznych uwarunkowań polityki rosyjskiej w Azji Centralnej. Autor przeanalizował proces rozszerzenia Imperium Rosyjskiego w regionie ze szczególnym uwzględnieniem Wielkiej Gry – rywalizacji między Rosją a Imperium Brytyjskim o wpływy w regionie. Została przeanalizowana współpraca Rosji z miejscowymi elitami, polityka Petersburga wobec islamu, system protektoratów, migracja rosyjskich chłopów i rozwój gospodarczy nowych terytoriów. W następnej części rozdziału autor przeanalizował rozwój Azji Centralnej w ramach ZSRR: utworzenie pięciu republik radzieckich, kształtowanie się nowych elit, rozwój gospodarczy oraz inne procesy. W trzecim rozdziale została przedstawiona dystrybucja potęgi materialnej między trzema państwami – USA, Rosją i Chinami. Przy analizie potęgi materialnej wymienionych wyżej państw autor zwracał uwagę na ich potencjał militarny, ekonomiczny i technologiczny. Autor nie tylko porównał potencjał USA, FR i ChRL na początku trzeciej dekady XXI w., ale także pokazał jak zmieniała się ich siła materialna w ciągu ostatnich 30 lat. Oprócz tego w trzecim rozdziale znajduje się krótka charakterystyka regionu oraz polityki USA i Chin wobec państw Azji Centralnej. Czwarty rozdział poświęcony jest polityczno-wojskowej strategii FR w regionie centralnoazjatyckim. Szczegółowo przeanalizowano instrumenty polityczne i militarne, za pomocą których Moskwa wzmacnia swoje wpływy w regionie. Ponadto autor uwzględnia pozycję geopolityczną Federacji Rosyjskiej w latach 90., na początku XXI w. oraz po 2013 r., co pozwala prześledzić związek między pozycją Moskwy na arenie międzynarodowej a jej polityką w Azji Centralnej. W piątym rozdziale przeanalizowana została współpraca gospodarcza między Rosją a państwami Azji Centralnej. Szczególną uwagę w tym rozdziale autor zwraca na strategię energetyczną Moskwy w regionie oraz politykę Rosji wobec imigrantów zarobkowych z państw centralnoazjatyckich. Podobnie jak w czwartym rozdziale, autor analizuje środki (chodzi tu przede wszystkim o rosyjską politykę energetyczną), za pomocą których Moskwa wzmacnia swoje pozycje w regionie. W zakończeniu rozprawy doktorskiej autor formułuje ogólne wnioski, odwołując się do pozytywnie zweryfikowanej hipotezy badawczej, postawionych celów i pytań badawczych. Oprócz tego w zakończeniu pracy znajduje się prognoza dotycząca perspektyw rozwoju współpracy między Rosją a państwami Azji Centralnej w najbliższej przyszłości. |
| dc.affiliation | Uniwersytet Warszawski |
| dc.affiliation.department | Szkoła Doktorska Nauk Społecznych |
| dc.contributor.author | Petraszczuk, Anatolii |
| dc.date.accessioned | 2025-04-12T04:00:01Z |
| dc.date.available | 2025-04-12T04:00:01Z |
| dc.date.defence | 2025-04-16 |
| dc.date.issued | 2025 |
| dc.date.submitted | 2024-04-02 |
| dc.description.promoter | Wierzbicki, Andrzej |
| dc.description.reviewer | Włodkowska-Bagan, Agata |
| dc.description.reviewer | Stępniewski, Tomasz |
| dc.description.reviewer | Fiedler, Radosław |
| dc.description.reviewer | Wierzbicki, Andrzej |
| dc.identifier.apd | 230789 |
| dc.identifier.uri | https://repozytorium.uw.edu.pl//handle/item/166275 |
| dc.language | pl |
| dc.language.other | en |
| dc.publisher | Uniwersytet Warszawski |
| dc.rights | ClosedAccess |
| dc.subject.en | Russia |
| dc.subject.en | Central Asia |
| dc.subject.en | political-military strategy |
| dc.subject.en | perception of Central Asia |
| dc.subject.en | economic cooperation |
| dc.subject.en | EAEU |
| dc.subject.en | distribution of material power |
| dc.subject.en | geopolitical position of Russia |
| dc.subject.en | energy strategy |
| dc.subject.en | migration policy |
| dc.subject.en | CSTO |
| dc.subject.en | January crisis in Kazakhstan. |
| dc.subject.pl | Rosja |
| dc.subject.pl | Azja Centralna |
| dc.subject.pl | strategia wojskowo-polityczna |
| dc.subject.pl | postrzeganie Azji Centralnej |
| dc.subject.pl | współpraca gospodarcza |
| dc.subject.pl | EUG |
| dc.subject.pl | dystrybucja potęgi materialnej |
| dc.subject.pl | geopolityczne położenie Rosji |
| dc.subject.pl | strategia energetyczna |
| dc.subject.pl | polityka migracyjna |
| dc.subject.pl | OUBZ |
| dc.subject.pl | kryzys styczniowy w Kazachstanie. |
| dc.title | Polityka Federacji Rosyjskiej wobec Azji Centralnej w latach 1991-2022 |
| dc.title.alternative | Russian policy toward Central Asia in 1991-2022 |
| dc.type | DoctoralThesis |
| dspace.entity.type | Publication |