Proces adaptacji do stresujących warunków izolacji więziennej a cechy osobowości osób osadzonych

Autor
Kruszyńska-Wochna, Agnieszka
Promotor
Oniszczenko, Włodzimierz
Data publikacji
2024-11-05
Abstrakt (PL)

Przedmiotem prezentowanego badania podłużnego było określenie potencjalnych zmian w poziomie zmiennych związanych z procesem adaptacji osób odbywających karę pozbawienia wolności po raz pierwszy, zachodzących w początkowym, trzymiesięcznym okresie pobytu w izolacji więziennej oraz zbadanie związków tych zmiennych z wybranymi zmiennymi osobowościowymi. Dokonano pomiaru poziomu zmiennych związanych z adaptacją osób osadzonych do warunków izolacji więziennej – samooceny rozumianej jako stan, kontroli emocji, natężenia stresu, stanu zdrowia psychicznego oraz strategii radzenia sobie ze stresem – po dwóch tygodniach, po miesiącu i po trzech miesiącach pobytu osadzonych w zakładzie karnym. Zbadano także związki pomiędzy poziomem zmiennych osobowościowych, takich jak cechy temperamentu, samoocena rozumiana jako cecha, style radzenia sobie ze stresem a poziomem zmiennych związanych z procesem adaptacji oraz zmianami w ich poziomie. W badaniu uczestniczyło 60 mężczyzn w wieku od 20 – 69 lat, skazanychprawomocnym wyrokiem sądu i osadzonych w placówce penitencjarnej, odbywających karę pozbawienia wolności po raz pierwszy.Do pomiaru badanych zmiennych użyto następujących kwestionariuszy: Formalna Charakterystyka Zachowania – Kwestionariusz Temperamentu FCZ-KT Zawadzkiego i Strelaua (1997), Kwestionariusz Radzenia Sobie w Sytuacjach Stresowych CISS (Coping Inventory for Stressful Situations) Endlera i Parkera (1990) w polskiej adaptacji Szczepaniaka, Strelaua i Wrześniewskiego (1996) (Strelau, Jaworowska, Wrześniewski, Szczepaniak, 2005), Skala Samooceny SES (Rosenberg Self-Esteem Scale) Rosenberga (1965) w polskiej adaptacji Dzwonkowskiej, Lachowicz-Tabaczek i Łaguny (2008), Skala Kontroli Emocji CECS (Courtauld Emotional Control Scale) Watson i Greera (1983) w polskiej adaptacji Juczyńskiego (2001), Skala Odczuwanego Stresu PSS-10 (Perceived Stress Scale) Cohena, Kamarcka i Mermelstein (1983) w polskiej adaptacji Juczyńskiego i Ogińskiej-Bulik (2009), Kwestionariusz Ogólnego Stanu Zdrowia GHQ-28 (General Healt Questionnaire) Goldberga (1972) w polskiej adaptacji Makowskiej i Merecz (2001), Inwentarz do Pomiaru Radzenia Sobie ze Stresem Mini-COPE (Coping Orientations to Problems Experienced) Carvera (1997) w polskiej adaptacji Juczyńskiego i Ogińskiej-Bulik (2009). Otrzymane wyniki wskazują, że istotne zmiany w procesie adaptacji osadzonychdo warunków izolacji więziennej – przede wszystkim w poziomie natężenia odczuwanego stresu i stanu zdrowia psychicznego – zauważalne były głównie przy porównaniu poziomu zmiennych na etapie pierwszych dwóch tygodni i miesiąca pobytu w placówce penitencjarnej. Wykazano również istotne związki pomiędzy poziomem cech osobowościowych a poziomem zmiennych związanych z procesem adaptacji i zmianami w poziomie tych zmiennych. Ponadto, analiza profili latentnych oraz latentnych klas wzrostu pozwoliła na wyodrębnienieprofili cech temperamentu oraz stylów radzenia sobie ze stresem wspierających, bądź zaburzających proces adaptacji więźniów do pobytu w placówce penitencjarnej. W oparciu o przeprowadzone badania można sformułować wnioski, że proces adaptacji osób osadzonych do warunków izolacji więziennej w zakresie badanych zmiennychpodlega istotnym zmianom zwłaszcza w początkowym okresie pobytu w placówce penitencjarnej, gdy osadzeni przebywają na tzw. oddziałach przejściowych, a przebieg tego procesu jest w istotny sposób powiązany z takimi cechami osobowościowymi, jak cechy temperamentu, samoocena rozumiana jako cecha i style radzenia sobie ze stresem.

Abstrakt (EN)

The subject of the presented longitudinal study was to determine potential changes of the levels of variables related to the adaptation process of the individuals serving a prison sentence for the first time, occurring in the initial, three-month period of their stay in prison isolation, and to examine the relationships of these variables with selected personality variables. The levels of variables related to the adaptation of inmates to the conditions of prison isolation – self-esteem as a state, emotional control, stress intensity, mental health and strategies of coping with stress – were measured after two weeks, after one month and after three months of inmates' stay in prison. The relationships between the levels of personality variables, such as temperamental traits, self-esteem as a trait, styles of coping with stress,and the levels of variables related to the adaptation process and changes in the levels of these variables were also examined. The study involved 60 men aged 20-69, convicted by a final court judgment and incarcerated in a penitentiary facility, serving a prison sentence for the first time. The following questionnaires were used to measure the studied variables: Formal Characteristics of Behavior – Temperament Questionnaire FCZ-KT by Zawadzki and Strelau (1997), Coping Inventory for Stressful Situations CISS by Endler and Parker (1990) in polish adaptation by Szczepaniak, Strelau and Wrześniewski (1996) (Strelau, Jaworowska, Wrześniewski, Szczepaniak, 2005), the Rosenberg Self-Esteem Scale SES by Rosenberg (1965) in polish adaptation by Dzwonkowska, Lachowicz-Tabaczek and Łaguna (2008), Courtauld Emotional Control Scale CECS by Watson and Greer (1983) in polish adaptation by Juczyński (2001), Perceived Stress Scale PSS-10 by Cohen, Kamarck and Mermelstein (1983) in polish adaptation by Juczyński and Ogińska-Bulik (2009), General HealthQuestionnaire GHQ-28 by Goldberg (1972) in polish adaptation by Makowska and Merecz (2001), Inventory for Measuring Coping with Stress Mini-COPE (Coping Orientations to Problems Experienced) by Carver (1997) in polish adaptation by Juczyński and Ogińska-Bulik (2009). The obtained results indicate that significant changes in the process of inmates' adaptation to the conditions of prison isolation - mainly in the levels of stress experienced and mental health - were noticeable especially when comparing the levels of variables at the first two weeks and at one month of stay in a penitentiary facility. Significant relationships were also demonstrated between the levels of personality traits and the levels of variables related to the adaptation process and changes in the levels of these variables. Moreover, the analysis of latent profiles and latent growth classes allowed for the identification of profiles of temperamental traits and styles of coping with stress that support or disrupt the process of prisoners’ adaptation to their stay in a penitentiary facility. Based on the research conducted, conclusions can be drawn that the process of adaptation of inmates to the conditions of prison isolation in terms of the studied variables is subject to significant changes, especially in the initial period of stay in a penitentiary facility, when the inmates stay in the so-called temporary wards, and its course is significantly related to such personality traits as temperamental traits, self-esteem as a trait and styles of coping with stress.

Słowa kluczowe PL
więzień
osadzony
kara pozbawienia wolności
izolacja więzienna
proces adaptacji
temperament
samoocena
radzenie sobie ze stresem
Inny tytuł
Process of adaptation to stressful conditions of prison isolation and personality traits of inmates
Data obrony
2024-11-14
Licencja otwartego dostępu
Dostęp zamknięty