(Aesthetic) Learning with Shakespeare: Response and Responsibility

Badacze analizujący procesy uczenia się zwracają uwagę na tendencję do koncentrowania się jedynie na subiektywnym odbiorze doświadczenia i jego znaczenia dla jednostki. Zdaniem Thomasa Ziehe subiektywizująca koncentracja na własnych odczuciach, egocentryzm poznawczy, stanowi wyzwanie w procesie edukacji, a przeciwwagą dla niej jest próba decentracji, która polegać ma na wyjściu „poza-ja”, poprzez pozycjonowanie, odgrywanie różnych ról, które stanowić ma rodzaj gry pozwalającej na zmianę punktów widzenia. W artykule próbuję pokazać, że problem subiektywizacji – choć postrzegany w kategoriach moralnych, a nie psychologicznych czy epistemologicznych – leży u podstaw wielkich tragedii Williama Shakespeare’a, a renesansowy dramatopisarz zdaje się uczyć nas, że przeciwwagą dla koncentracji na własnym ja może być jedynie postawa odpowiedzialności wobec „innego”.

The tendency to focus primarily on the personal appeal and relevance of an experience, observed by some theorists of aesthetic learning processes among young people, poses a challenge in didactic processes. An educational response to young people’s “subjectivising self-centredness” proposed by Thomas Ziehe is the playful “decentring” of the self and search of other states of oneself as a challenge to a fixed perspective. This paper aims at demonstrating that a study of William Shakespeare’s great tragedies may offer a different answer to the challenges of self-centredness – perceived there as a tragic flaw. I would argue that instead of playful “decentring”, re-inventing or positioning of the self, the playwright teaches to take responsibility for the other.