Zakaz ne bis in idem w prawie administracyjnym

Przedmiotem rozprawy doktorskiej jest zakaz ne bis in idem w prawie administracyj-nym. Autor zakłada, że zakaz ne bis in idem nie dotyczy już wyłącznie norm prawa karnego, ale ma charakter dyrektywy ogólnosystemowej, a więc posiadającej w pewnym sensie znacze-nie także z punktu widzenia norm prawa administracyjnego. Sama rozprawa doktorska składa się z pięciu rozdziałów poprzedzonych uwagami wstępnymi i zakończonych wnioskami. Autor stosuje formalno-dogmatyczną metodę badawczą. W pierwszym rozdziale rozważa poszczególne aspekty obowiązywania zakazu ne bis in idem w prawie karnym. Autor udowadnia również, że za sprawą norm prawa międzynarodo-wego doszło do uwolnienia zakazu ne bis in idem spod reżimu prawa karnego. W drugim rozdziale zwraca uwagę na specyficzną konstrukcję zakazu ne bis in idem jako zasady konstytucyjnej. W tym ujęciu autor stara się określić, czy posiada on charakter wiążący ustawodawcę i organy stosujące prawo. Istotne znaczenie z punktu widzenia autora ma także określenie, czy zakaz ne bis in idem wpisuje się do kręgu publicznych praw podmio-towych, czy w dalszym ciągu jest jedynie uzasadnionym oczekiwaniem obywateli. Autor zwraca uwagę na wyraźny podział materii prawnej w obszarze stosowania zakazu ne bis in idem na poziomie konstytucyjnym na dwie sfery: karania i sankcjonowania. Punktem wyjścia dla rozważań prowadzonych w trzecim rozdziale jest uznanie, iż na zakres obowiązywania zakazu ne bis in idem w prawie administracyjnym wpływa orzecznic-two Trybunału Konstytucyjnego. Autor podejmuje się zatem ustalenia za sprawą jakich rodza-jów sankcji administracyjnych obywatele mogą domagać się ochrony prawnej. W czwartym rozdziale zwraca uwagę na to, że w obszarze prawa materialnego walor ochronny zakazu ne bis in idem ogranicza się wyłącznie do niektórych z wielu możliwych wa-riantów zbiegu sankcji prawnych. Autor stoi na straży przekonania, zgodnie z którym zakres obowiązywania zakazu ne bis in idem znajduje swoje uzasadnienie w aksjologii prawa admini-stracyjnego. Wskazuje zatem na granicę wyznaczoną przez ustawodawcę pomiędzy typowymi środkami policji administracyjnej a środkami przymusu administracyjnego i sankcjami praw-nymi polegającymi na pozbawieniu lub ograniczeniu określonych kategorii uprawnień. Rozwa-ża zarazem jej zgodność w świetle klauzuli interesu publicznego oraz konstytucyjnego wymo-gu proporcjonalności reakcji prawnej na naruszenie obowiązku prawnego. Piąty rozdział dotyczy proceduralnego aspektu zakazu ne bis in idem w prawie admini-stracyjnym. Autor zakłada, że w tym ujęciu jest on ściśle powiązany z przesłanką procesową res iudicata. Zmierza zatem do wykazania, że ma on znaczenie nie tylko na etapie postępowa-nia sądowoadministracyjnego, ale urzeczywistnia ideę niesioną za pomocą zakazu ne bis in idem już na drodze ogólnego postępowania administracyjnego. W tym rozdziale autor stara się dodatkowo udzielić odpowiedzi na pytanie, czy instytucja zagadnienia wstępnego i Rozstrzy-gnięcia tymczasowe mają istotne znaczenie z punktu widzenia zakazu ne bis in idem.

The subject of the doctoral dissertation is the prohibition of ne bis in idem in adminis-trative law. The author assumes that the prohibition of ne bis in idem no longer concerns only criminal law standards, but that it is a system-wide directive which is, in some sense, also rele-vant from the point of view of the rules of administrative law. The doctoral disservice itself consists of five chapters preceded by preliminary observations and completed proposals. The author applies a formal-dogmatic test method. The first chapter examines the various aspects of the prohibition of ne bis in idem in criminal law. The author also proves that the prohibition of ne bis in idem from the criminal law regime has been liberated by the rules of international law. The second chapter draws attention to the specific design of the prohibition of ne bis in idem as a constitutional principle. In this regard, the author seeks to determine whether it is binding on the legislator and the authorities applying the law. It is also important for the au-thor to determine whether the prohibition of ne bis in idem forms part of the public subjective rights, or remains merely a legitimate expectation of citizens. The author draws attention to the clear breakdown of the legal matter in the area of application of the ne bis in idem prohibition at constitutional level into two spheres: punishment and sanctioning. The starting point for the considerations in the third chapter is that the case-law of the Constitutional Tribunal affects the scope of the ne bis in idem prohibition in administrative law. The author therefore undertakes to determine by which types of administrative sanctions citizens can claim legal protection. In the fourth chapter, it draws attention to the fact that, in the area of substantive law, the prohibition of ne bis in idem is limited to some of the many possible options of overlap-ping of legal sanctions. The author guards the conviction that the scope of the prohibition of ne bis in idem is justified in the axiology of administrative law. It therefore points to the bor-der set by the legislator between the typical measures of the administrative police and the means of administrative coerction and the legal sanctions of depriving or restricting certain categories of allowances. It also considers its compatibility in the light of the public interest clause and the constitutional requirement of proportionality of the legal response to breach of legal obligation. The fifth chapter concerns the procedural aspect of the prohibition of ne bis in idem in administrative law. The author assumes that in this regard it is closely linked to the procedural premise of res iudicata. It seeks, therefore, to demonstrate that it is relevant not only at the stage of the judicial procedure, but that it materialates the idea pursued by the prohibition of ne bis in idem by means of a general administrative procedure. In this chapter, the author seeks to further answer the question of whether the institution of preliminary issues and provi-sional decisions are of significant importance from the point of view of the prohibition of ne bis in idem.