“The chance to earn distinction in the European wars seemed a stroke of good fortune”: History and Fate in Stanley Kubrick’s Barry Lyndon

Barry Lyndon (1975) to do tej pory jedyna filmowa adaptacja powieści Williama Makepeace’a Thackeraya, opowiadającej o awansie i upadku Irlandczyka Redmonda Barry’ego. Badacze poświęcili wiele tekstów wizualnym walorom filmu Stanleya Kubricka, a także takim tematom jak narracja, motyw czasu i losu, oraz kolonializm. Niniejsza praca ma na celu nakreślenie trzech wątków opowieści: historyczne odczytanie Barry’ego Lyndona, motyw losu i sprawczość postaci, oraz miejsce jednostki w historiografii. Powołując się na teksty m.in. Roberta Rosenstone’a, Marii Pramaggiore i Thomasa Allena Nelsona, staram się jednocześnie rozwinąć ich tezy, a zarazem zaproponować kolejny sposób na odczytanie filmu Kubricka. Stawiam następujące tezy: Barry Lyndon nie tylko opowiada o specyfice branży filmowej lat 70. (jak sugeruje Pramaggiore) i o czasach Oświecenia, ale przekazuje również wiedzę o pewnych tendencjach społeczno-politycznych dekady, w której film powstał. Oprócz tego staram się wykazać, że dominujący w fabule motyw losu mocno ogranicza sprawczość i wolną wolę postaci, a ich sytuacja reprezentuje pewien, obecnie już rzadziej propagowany, sposób myślenia o historii, która miałaby się składać z wielkich wydarzeń dziejowych oraz wybitnych jednostek.

Barry Lyndon (1975) remains the only adaptation of William Makepeace Thackeray's novel, which depicts the rise and fall of an Irishman, Redmond Barry. Scholars have written broadly about the visual value of Stanley Kubrick's film, as well as its narration, the utilization of the motifs of time and fate, and the issue of colonialism. The following thesis aims to highlight three aspects of the story: the historical retelling of Barry Lyndon, the theme of fate and the characters' agency, and the place of an individual in historiography. By referring to texts by, among others, Robert Rosenstone, Maria Pramaggiore, and Thomas Allen Nelson, I aim to both develop their theses and propose yet another reading of Kubrick's film. I assume the following theses: Barry Lyndon not only discusses the specifics of the 1970s film industry (as Pramaggiore suggests) and the Enlightenment era, but it also conveys knowledge about certain socio-political tendencies of the decade in which the film was made. Furthermore, I try to demonstrate that the theme of fate, which drives the plot, strongly limits the agency and free will of the characters, while their situation represents certain - less frequently propagates nowadays - way of thinking about history, which would be composed of grand historical events and exceptional individuals.