Kult św. Mamasa i jego transmisja (od późnego antyku do ok. XIV w.)

Kult świętych odgrywał istotną rolę w pobożności chrześcijan doby średniowiecza. Niektórzy spośród świętych, a w szczególności Apostołowie, byli czczeni niemal w każdym zakątku Christianitas. Również kult męczenników był niezwykle istotny od samego początku istnienia religii chrześcijańskiej. W artykule autor analizuje transmisję kultu św. Mamasa, umęczonego według przekazów za panowania Aureliana (270– 275), z terenów Cesarstwa Bizantyńskiego na inne ziemie chrześcijańskie, w tym na obszary basenu Morza Śródziemnego oraz Morza Czarnego. Autor wyróżnia dwa główne aspekty tego przekazu. Po pierwsze, kult św. Mamasa został ukazany w szerokiej geograficznej perspektywie, ze szczególnym uwzględnieniem ziem dawnego Królestwa Francji, gdzie obecność czci oddawanej św. Mamasowi wydaje się wyjątkowo widoczna. Jest to o tyle istotne, jeśli weźmie się pod uwagę specyfikę centrum kultu w Langres i jego wpływ na dalszą transmisję. Po drugie, autor analizuje przejawy kultu św. Mamasa na terenie Rusi Kijowskiej od czasu pojawienia się imienia tego męczennika w traktatach rusko-bizantyńskich z początku X w. Co istotne dedykowany mu kościół lub klasztor uważa się za ostatni etap szlaku handlowego „od Waregów do Greków”. W artykule poruszone zostały przyczyny szerokiego rozpowszechnienia się kultu św. Mamasa, wskazując na patronat cesarski, królewski lub lokalnych elit możnowładczych jako główny czynnik stymulujący transmisję. W artykule wskazano również na w istocie niewielki wpływ tego kultu na proces chrystianizacji Rusi Kijowskiej, regionu związanego z „Byzantine Commonwealth”