Strategie propagandowe w filmie animowanym w okresie II wojny światowej

Przedmiotem rozprawy są najważniejsze strategie propagandowe wykorzystywane w filmie animowanym w okresie II wojny światowej. Jej celem jest analiza okresu II wojny światowej jako odrębnego etapu w dziejach animacji filmowej oraz poszerzenie i wzbogacenie wiedzy dotyczącej historii filmu animowanego. Podstawowy materiał źródłowy służący do zbadania podjętej tematyki stanowią filmy animowane powstałe w okresie trwania II wojny światowej, w następujących krajach: Chiny, Czechosłowacja, Egipt, Francja, Grecja, Japonia, Holandia, Kanada, Stany Zjednoczone, Trzecia Rzesza, Wielka Brytania, Włochy i ZSRR. Podczas badań dodatkowymi, cennymi materiałami były również m.in. plakaty, ulotki, karykatury z gazet, komiksy oraz różne formy filmowe takie jak kroniki, filmy aktorskie czy dokumentalne. Ważnym materiałem źródłowym były również relacje osób – producentów, reżyserów, animatorów czy plastyków – bezpośrednio uczestniczących w procesie produkcji omawianych filmów animowanych. Analizę i interpretację filmów poprzedza wprowadzenie. Po wyjaśnieniu jak w dysertacji rozumiane są terminy propaganda i strategia, omówiona zostaje historia propagandy w filmach animowanych przed II wojną światową, która wskazuje na nierozerwalny związek tej dziedziny sztuki z działaniami perswazyjnymi. Opisana zostaje także metodologia pracy uwzględniająca perspektywę antropologiczną oraz animation studies. Pierwszy rozdział dysertacji dotyczy strategii, która miała wprowadzić społeczeństwo w sprawy wojny i ukształtować odpowiedni stosunek obywateli do odbywających się działań na frontach II wojny światowej. Analizie i interpretacji poddane zostały filmy wyprodukowane w krajach o dwóch odmiennych systemach politycznych – Stanach Zjednoczonych i Związku Radzieckim. „Bajkowa propaganda” to tytuł drugiego rozdziału, który opisuje strategię stosowaną w filmach animowanych produkowanych w Trzeciej Rzeszy. Zakładała ona, że propaganda nie powinna bezpośrednio odnosić się do walk na froncie, ale być ukryta pod postacią alegorycznej bajki. W okresie II wojny światowej prawie każde państwo zaangażowane w działania zbrojne posługiwało się figurą wroga w celu realizacji swojej polityki zewnętrznej i wewnętrznej. Była to także jedna z podstawowych strategii propagandowych w filmach animowanych. W poświęconym obrazowi wroga trzecim rozdziale dysertacji zostały zestawione krótkometrażowe animacje z trzech kinematografii: brytyjskiej, radzieckiej oraz amerykańskiej. Czwarty rozdział pracy jest poświęcony strategii propagandowej skoncentrowanej na przekazywaniu informacji. Była ona charakterystyczna przede wszystkim dla państw alianckich. Analizie i interpretacji zostały poddane zarówno filmy skierowane do widowni cywilnej jak i do żołnierzy znajdujących się na froncie. Rolę komizmu w działaniach propagandowych przedstawia piąty rozdział pracy. Koncentruje się on na kinie amerykańskim, które już w swoich pionierskich latach było skupione na tworzeniu rozrywki, a film miał za zadanie przede wszystkim rozśmieszyć widzów. Ostatni rozdział dysertacji poświęcony jest propagandzie, która do swoich działań wykorzystuje przeszłość. Strategia ta była powszechnie wykorzystywana we Włoszech, które Benito Mussolini uważał za spadkobiercę tradycji starożytnego Rzymu. Umiejętności twórców animacji były chętnie wykorzystywane do realizacji filmów edukacyjnych, które bardzo często przyjmowały formę animowanej propagandy „kartograficznej”. Pracę kończy podsumowanie będące zebraniem wniosków wynikających z poszczególnych rozdziałów. Przedstawiony zostaje różnorodny charakter filmu animowanego w czasie II wojny światowej oraz jego specyfika na tle innych mediów. Szczególna uwaga zostaje zwrócona na wpływ jaki omawiany okres wywarł na powojenną produkcję filmów animowanych, a także na język animacji.