Praca doktorska
Licencja
Korzystanie z tego materiału możliwe jest zgodnie z właściwymi przepisami o dozwolonym użytku lub o innych wyjątkach przewidzianych w przepisach prawa. Korzystanie w szerszym zakresie wymaga uzyskania zgody uprawnionego.Znaleziska monet rzymskich z osad kultury przeworskiej
| dc.abstract.pl | Przedmiotem dysertacji są znaleziska monet rzymskich z osad kultury przeworskiej. Kultura ta, była konglomeratem germańskich plemion utożsamianych z Lugiami i Wandalami, które zamieszkiwały większość terytorium dzisiejszej Polski od początków II w. przed Chr., a połową V w. po Chr. Badania miały za zadanie, doprowadzić do lepszego rozpoznania funkcji monet rzymskich w kulturze żywej oraz uściślenia wiedzy o czasie ich napływu i użytkowania na terenach zajętych przez interesujące nas ludy. Materiał badawczy został zestawiony w ramach pięciu wydzielonych regionów geograficznych i skupisk osadniczych w granicach Polski (Wielkopolska, Śląsk, Małopolska, Zachodnie Mazowsze, prawobrzeżne Mazowsze Podlasie i Lubelszczyzna). Wyróżniono trzy grupy znalezisk monetarnych o różnym poziomie informacyjnym, gdzie podstawą były konteksty archeologiczne, w których zostały zarejestrowane. Analizy przeprowadzono oddzielnie dla każdego z regionów, w celu stwierdzenia ewentualnych różnic lub analogii między nimi. Równocześnie, w ramach przyjętych jednostek terytorialnych znaleziska monet poddano obserwacji w ramach grup interpretacyjnych, łącząc tym samym informacje z tożsamych kontekstów. W trakcie prac, zarejestrowano 631 egzemplarzy monet rzymskich na 131 osadach ludności kultury przeworskiej. Daty emisji monet oraz czas ich napływu na omawiane tereny, pokrywają się z chronologią przyjętą w opracowaniu (fazy A2 - D1). Najstarszą zarejestrowaną monetą jest denar republikański C. Thalny ze 154 roku przed Chr., najmłodszą zaś – AE 3 Walentyniana I z lat 364-375. Zatem, analiza zebranego materiału obejmuje ponad 500 lat obecności kultury przeworskiej na omawianych terenach. W celu uzyskania odpowiedzi na postawione pytania badawcze, przeprowadzono liczne analizy porównawcze zarówno wewnątrz omawianego materiału, jak również z innymi kategoriami znalezisk i importów z osad. Niezwykle istotne były tu również obserwacje archeologicznych kontekstów oraz indywidualnych cech monet, wskazujących na ich wtórne użytkowanie w kulturze żywej. Dla określenia czasu funkcjonowania monet, wzięto pod uwagę także ich stany zużycia, przyjmując liniowy w czasie stopień ścierania się ich powierzchni. Poddany wszechstronnym badaniom materiał, przyniósł istotne dane dotyczące czasu napływu i użytkowania oraz funkcji rzymskich monet w środowisku osadniczym ludności kultury przeworskiej. Stwierdzono, że główną masę monetarną w obrębie osad stanowią I-II wieczne denary, które napłynęły tu w drugiej połowie II w. Ich występowanie na osadach, jest przede wszystkim wynikiem redystrybucji skarbów. Znacząca jest obecność relatywnie licznych subaeratów i lokalnych kopii, które docierały do osad, podobnie jak większość innych nominałów, w wyniku indywidualnej aktywności mieszkańców i kontaktów z Cesarstwem. Podjęte obserwacje wskazują na zróżnicowanie czasu i dynamikę użytkowania monet, także ze względu na zmienność ich funkcji. Widzimy tu różne sposoby ich wykorzystywania, gdzie odgrywały rolę praktyczną - znajdując zastosowanie w działalności rzemieślniczej, lub symboliczną – podnosząc prestiż użytkownika lub będąc przedmiotem praktyk o charakterze rytualnym. Monety rzymskie, choć dość rozpowszechnione wśród społeczności kultury przeworskiej, nie docierały do wszystkich mieszkańców. Zapewne także, nie pełniły roli powszechnego pośrednika wymiany, do czego bardziej predestynowane były drobniejsze nominały brązowe, które rejestrujemy w niewielkich ilościach. |
| dc.abstract.pl | The subject of this thesis constitute finds of Roman coins which have been recorded from 131 settlements of the Przeworsk culture and number 631 specimens. The collected data have been arranged according to the geographical regions and settlement clusters recorded from the territory of the present - day Poland. Three groups of finds with different level of information, based on the archaeological contexts in which they were recorded, were distinguished. The analyses were carried out separately for each of the regions in order to identify possible differences or analogies between them. At the same time, within the adopted territorial units, the coin finds were observed as part of interpretation groups, thus combining information from identical contexts. In order to answer the research questions, numerous comparative analyses were carried out, both regarding the coin finds and other categories of objects and imports from settlements. Observations of archaeological contexts and coins’ features, indicating their secondary use in the ‘living culture’, were also discussed. To determine the duration of the coins use, the state of their wear were also taken into account, assuming a linear degree of surface wear over time. The material subjected to a comprehensive study provided important information regarding the time of influx and use as well as the functions of Roman coins in the settlements of the Przeworsk culture. It has been determined that the main monetary mass within the settlements constitute the 1st-2nd century denarii, which arrived on their territories in the second half of the 2nd century. Their presence in the settlements was primarily the result of the redistribution of hoards. The presence of a relatively numerous subaerates and local copies, that reached the settlements, like most other denominations, as a result of individual actions of settlements’ inhabitants is significant. The results also indicate the diversification and dynamics of the use of coins, also due to the variability of their functions. Coins might have had played various roles, such as practical, being used in craft activities or symbolic, being the subjects of ritual practices or prestigious items. Roman coins, although quite widespread among the Przeworsk culture society, did not reach all settlements’ inhabitants. Probably also, they did not play the role of a mean of exchange, for which the smaller bronze denominations, which we record in small quantities, were more predestined. |
| dc.affiliation.department | Wydział Archeologii |
| dc.contributor.author | Romanowski, Andrzej |
| dc.date.accessioned | 2023-11-17T15:39:39Z |
| dc.date.available | 2023-11-17T15:39:39Z |
| dc.date.defence | 2023-11-29 |
| dc.date.issued | 2023-11-17 |
| dc.description.additional | Link archiwalny https://depotuw.ceon.pl/handle/item/4765 |
| dc.description.promoter | Bursche, Aleksander |
| dc.identifier.uri | https://repozytorium.uw.edu.pl//handle/item/4765 |
| dc.language.iso | pl |
| dc.rights | FairUse |
| dc.subject.pl | cyrkulacja pieniądza |
| dc.subject.pl | importy rzymskie |
| dc.subject.pl | funkcja pieniądza |
| dc.subject.pl | monety rzymskie |
| dc.subject.pl | kultura przeworska |
| dc.subject.pl | money circulation |
| dc.subject.pl | Roman imports |
| dc.subject.pl | function of money |
| dc.subject.pl | Roman coins |
| dc.subject.pl | Przeworsk culture |
| dc.title | Znaleziska monet rzymskich z osad kultury przeworskiej |
| dc.type | DoctoralThesis |
| dspace.entity.type | Publication |