Praca doktorska
Ładowanie...
Geontopolityka w pojęciu, obrazie i dowodzie. Możliwe sposoby włączenia natury do refleksji biopolitycznej i nekropolitycznej
| dc.abstract.pl | Celem rozprawy zatytułowanej Geontopolityka w pojęciu, obrazie i dowodzie. Możliwe sposoby włączenia natury do refleksji biopolitycznej i nekropolitycznej jest zbadanie, opisanie i opracowanie w różnych kontekstach stosunkowo nowego pojęcia, jakim jest "geontopolityka". Termin ten, stworzony przez amerykańskiego teoretyka i krytyka sztuki T.J. Demosa, jest jedną z najciekawszych w ostatnich latach prób włączenia do refleksji biopolitycznej i nekropolitycznej szeroko rozumianej natury, w dobie jej wielopłaszczyznowej degradacji, skażenia, a co najważniejsze – nadmiernej eksploatacji rozmaitych zasobów. Rozprawa – wychodząc od wskazania tradycji teoretycznych, rodowodów i odniesień nowego pojęcia – jest poświęcona zarazem osadzeniu go w kontekście współczesnej humanistyki, jak i sprawdzeniu możliwości jego zastosowania do opisu przypadków radykalnych praktyk wydobywczych i ich konsekwencji dla szeroko pojętej natury. Innymi słowy, chodzi zarówno o zoperacjonalizowanie pojęcia „geontopolityka” na gruncie teorii, jak i o możliwość jego stosowanie w praktyce. U podłoża mojej rozprawy leży rozpoznanie – przyjęte za profesorem Uniwersytetu w Nowym Sadzie, badaczem technologii i nowych mediów Vladanem Jolerem – iż do obecnej fazy kapitalizmu najlepiej przystaje określenie „ekstraktywizm” lub „kapitalizm ekstraktywistyczny”. Obydwa równoznaczne terminy opisują współczesny system ekonomiczno-polityczny oparty na ekstrakcji, czyli wydobywaniu i eksploatacji zasobów. Jak twierdzi Joler, przedmiotem eksploatacji mogą stać się zasoby naturalne znajdujące się na ziemi, pod ziemią, pod powierzchnią wody, pod dnem morskim, w kosmosie, a także dane analogowe i cyfrowe oraz praca i wszelka ludzka aktywność. Rozszerzając definicję serbskiego medioznawcy uznaję w mojej dysertacji, iż przedmiotem wielopoziomowej ekstrakcji mogą być także zwierzęta i organizmy żywe, drzewa i rośliny, gleba i zasoby wodne, które także poddawane są eksploatacji. Termin „esktraktywizm” obejmuje więc wieloaspektową eksploatację tego, co ludzkie (Human) i tego, co nie-ludzkie (Non-human) oraz tego, co żywe (Life) i tego, co nie-żywe, życia/żywotności pozbawione (Non-life). Ponadto, teoretyczny punkt wyjścia rozprawy stanowi teza, iż szeroko rozumiana natura była dotychczas marginalizowana w refleksji biopolitycznej i nekropolitycznej. Niewiele osób dostrzegało i analizowało praktyki dotyczące natury, powstające na przecięciu działań biopolitycznych i nekropolitycznych. Sytuacja uległa zmianie pod wpływem zagrożeń związanych z degradacją ekosystemów, podniesieniem się poziomu wód, wzrostem średnich temperatur, zmianami klimatycznymi czy utratą bioróżnorodności. Kryzys klimatyczny i ekologiczny, którego przyczyną są konsekwencje ekstraktywizmu, wyostrzył naszą uwagę nie tylko na kwestie szeroko pojętej natury, ale także na globalne uwarunkowania i zależności, które wpływają na status i kondycję tego niewidocznego dotychczas aktora, który stał się obiektem ciągłej grabieży, eksploatacji, wywłaszczania, zatruwania, niszczenia i zawłaszczania przez przemysł, kapitał i państwo – zgodnie z dominującą ekstraktywistyczną logiką. Kryzys klimatyczny i ekologiczny otworzył także nowe możliwości teoretyczne, które mogą prowadzić do aktualizacji katalogu pojęć, za pomocą których możemy opisać nowe formy kapitalizmu ekstraktywistycznego. Rozprawa jest próbą zbadania i opracowania swoistego katalogu pojęć na gruncie filozofii polityki. W rozprawie zwracam uwagę, iż praktyki ekstraktywistyczne mają fundamentalne znaczenie dla zmian klimatycznych oraz redukcji bioróżnorodności, ale zauważam także, że radykalizacji mechanizmów funkcjonowania kapitalizmu ekstraktywistycznego towarzyszy zmiana modeli władzy. W związku z tym opisuję, sprawdzam i testuję nowe pojęcie – konkurencyjne w stosunku do biopolityki stworzonej m.in. przez Michela Foucaulta i nekropolityki zaproponowanej przez Achille’a Mbembego – jakim jest „geontopolityka”. To pojęcie, co wykazuję w rozprawie, bardziej przystaje do opisu nowych praktyk sprawowania władzy w dobie ekstraktywizmu, w obliczu potencjalnej katastrofy klimatycznej i ekologicznej. Metody i źródła Wychodząc z założenia, że ekstraktywizm jest zjawiskiem różnorodnym i wielowymiarowym, wybór metodologii, która byłaby w stanie zmierzyć się z nim teoretycznie musiał uwzględniać jego złożoność. Ciężko wyobrazić sobie analizę fenomenu tak rozproszonego, wielopoziomowego i wszechogarniającego przy użyciu narzędzi, które służyły do opisu pojedynczych zjawisk w ramach skodyfikowanych dyscyplin. Opisanie złożonego charakteru kapitalizmu ekstraktywistycznego jest możliwe tylko przy eklektycznym podejściu do metodologii, czyli połączeniu różnych punktów widzenia, praktyk i źródeł. Mając to na uwadze zdecydowałam się na połączenie rozmaitych perspektyw i działanie na przecięciu różnorodnych praktyk, by wspomnieć tylko kwerendy biblioteczne i archiwalne, field research, techniki forensyczne, open source intelligence, różne strategie wizualne i performatywne. Dzięki zastosowaniu interdyscyplinarnego podejścia do analizy zjawiska ekstraktywizmu możliwe było również podjęcie tematu złożonego statusu dowodu, niezwykle ważnego zagadnienia w kontekście mojej rozprawy. Oprócz części teoretycznych dysertacji, które powstały w wyniku pracy bibliotecznej i seminaryjnej, w rozprawie znajdują się rozdziały opisujące możliwości zastosowania pojęcia „geontopolityka” w konkretnych przypadkach. Część druga rozprawy powstała w wyniku wyjazdu badawczego na Cypr, który miał miejsce w listopadzie i grudniu 2021 roku. Jego celem było zgromadzenie materiałów dotyczących skażenia gleby, wód i roślinności, które jest efektem długotrwałego wydobywania na wyspie surowców naturalnych. W ramach badań odwiedziłam cztery kopalnie (trzy nieczynne, jedną działającą w zmienionej formule) i udokumentowałam prowadzone tam praktyki. Przeprowadziłam rozmowy z lokalnymi badaczami i artystami, dotarłam do dokumentów w Archiwach Państwowych (State Archives) działających przy Ministerstwie Sprawiedliwości i Porządku Publicznego (Ministry of Justice and Public Order), odnalazłam w Bibliotece Cypryjskiej (Cyprus Library) historyczne publikacje opisujące XX-wieczne lokalne praktyki wydobywcze. Kolejna, trzecia część rozprawy powstała w wyniku wyjazdu badawczego do Ocean Space w Wenecji (interdyscyplinarnego ośrodka badawczo-artystycznego, łączącego działania badawcze, wydawnicze, wystawiennicze i edukacyjne w obszarze badań nad oceanami), który odbyłam we wrześniu 2022 roku. Nadrzędnym celem wyjazdu było poznanie sposobów analizowania, mapowania, konceptualizowania i przedstawiania wieloaspektowej degradacji, skażenia i redukcji bioróżnorodności mórz i oceanów. Pozyskane dane posłużyły mi do porównania metodologii stosowanych w działaniach grup badawczo-śledczych, zajmujących się mapowaniem i analizowaniem procesów ekstraktywistycznych w morzach i oceanach. Pod uwagę wzięłam przede wszystkim prace grupy INTRPRT. Drugim polem analizy były działania interdyscyplinarne na przecięciu sztuki, nauki i aktywizmu, między innymi grupy Territorial Agency, które mają na celu zarówno produkowanie wiedzy, jak i aktywizowanie do działania na rzecz ochrony natury i środowiska. Ostatnia, czwarta część rozprawy powstała w wyniku zestawienia dowodów przemocy militarnej i środowiskowej, stworzonych przez międzynarodowe grupy aktywistyczno-śledcze. Mojej analizie poddałam wystawy i programy publiczne przede wszystkim stworzone przez grupę Forensic Architecture (np. wystawy Investigative Commons, prezentowaną od 9 czerwca do 8 sierpnia 2021 roku w berlińskim Haus der Kulturen der Welt i Witnesses, pokazywaną od 20 maja do 23 października 2022 roku w Louisiana Museum of Modern Art w Humlebæk w Danii), dokumentujące i prezentujące przy użyciu narzędzi forensycznych rozmaite formy przemocy. Struktura rozprawy Rozprawa podzielona została na cztery części. Poprzedzone zostały one wstępem zatytułowanym Geontopolityczna odpowiedź na ekstraktywizm – przedstawienie problemu badawczego i metodologii, zarysowującym najważniejsze wątki podjęte w dysertacji oraz wskazującym na kwestie metodologiczne. Część pierwsza (Próby włączenia natury do filozofii polityki) jest próbą opisania zarówno źródeł pojęcia „geontopolityka” w szerokim polu, jak i sposobów, w jaki pojęcie to może być definiowane. Część druga (Cyrkularność. Czy kiedyś się kończy?) przedstawia wyniki przeprowadzonych przeze mnie badań przeprowadzonych w cypryjskich kopalniach Skouriotissa, Mitsero i Sia oraz w archiwach państwowych i Bibliotece Cypryjskiej, a także „testuje” możliwość wykorzystania pojęcia „geontopolityka” do opisu konsekwencji górnictwa na Cyprze, którego bohaterami stały się kwasowe zbiorniki znajdujące się w nieczynnych wyrobiskach pokopalnianych. Na podstawie badań terenowych i kwerendy opisuję działania geontopolityczne, które miały wpływ na wszystkich obecnych na tym terenie aktorów – ludzkich (Human) i nie-ludzkich (Non-human), żywych (Life) i nie żywych lub życia/żywotności pozbawionych (Non-life). Analiza cypryjskich zbiorników z kwasową cieczą pozwala mi również na postawienie tezy, iż geontopolityka działa w tym kontekście w sposób cyrkularny. Toksyczna ciecz znajdująca się w zbiorniku paruje, następnie spada na ziemię w formie skażonego deszczu, powtórnie „wraca do zbiornika”, wsiąkając w glebę, i ponownie paruje. Mamy tu do czynienia z geontopolitycznym obiegiem zamkniętym, który nie tylko dotyka wszystkich obecnych, ale także nie ma końca. Część trzecia (Wielowektorowość. Dokąd nie dociera prąd?) poświęcona została zbadaniu zasięgu geontopolityki w kontekście mórz i oceanów w planie historycznym i współcześnie. Przyjmuję za badaczami z grupy Territorial Agency, iż ocean jest sensorium, czułym miernikiem, pozwalającym na zobaczenie zmian klimatycznych o charakterze planetarnym i konsekwencji ingerencji w ekosystemy, które dotyczą całego globu. Omawiam praktyki biopolityczne związane z kolonializmem, działania nekropolityczne w kontekście powojennych prób nuklearnych na Pacyfiku oraz praktyki noszące znamiona działań geontopolitycznych, związane z górnictwem głębinowym (Deep-sea mining), polegające na wydobywaniu surowców mineralnych, przede wszystkim metali rzadkich (takich jak: kobalt czy lit) i metali ziem rzadkich (takich jak: lantan czy europ) spod dna morskiego. Teoretyczną oś rozdziału stanowi kategoria prądu, który jest czynnikiem mającym moc rozprzestrzeniania, przenoszenia, skupiania, rozpraszania. Celem wprowadzenia tej kategorii jest unaocznienie, iż w kontekście podwodnego ekstraktywizmu (w perspektywie najbliższych lat oznaczającego skażenie trującymi substancjami rozprzestrzeniające się pod powierzchnią wody) mamy do czynienia z wielowektorowością. Mając na uwadze obecne i przyszłe zagrożenia, takie jak podniesienie się poziomu wód i wieloaspektowe skażenie oceanu np. substancjami radioaktywnymi, porzucenie rozróżnienia na to, co żywe (Life) i nie-żywe lub życia/żywotności pozbawione (Non-life) wydaje się niezbędne. Ostatnia, czwarta część (Wertykalnosć. Czy tylko jeden kierunek jest możliwy?) jest opisem Strefy Gazy, miejsca, w którym, jak wskazuję, przenika i dopełnia się biopolityka, nekropolityka i geontopolityka. Na przykładzie tego miejsca pokazuję, że biopolityka, nekropolityka i geontopolityka nie muszą z siebie wynikać, ani być swoimi następstwami bądź rozwinięciami, ale często występują wspólnie, dopełniają się i stymulują zarazem. Centralny punkt rozdziału stanowi rozpoznanie, iż w przypadku Strefy Gazy mamy do czynienia z działaniami lub taktykami wojennymi, takimi jak bombardowania i opryski pestycydami, które w równym stopniu dotyczą ludzi (Human) i nie-ludzi (Non-human), tego, co żywe (Life) i nie-żywe lub życia/żywotności pozbawione (Non-life). Podobnie jak w poprzednich częściach dysertacji, rozdział wieńczą rozważania na temat kierunku sił, które oddziaływują na ludzkich i nie-ludzkich mieszkańców Gazy. W tym przypadku chodzi o zwrócenie uwagi na wertykalny charakter działań, który objawia się w formie deszczu bomb lub deszczu trujących substancji. W przypadku Strefy Gazy mamy do czynienia z praktykami, które są stosowane wertykalnie. Całość domyka Zakończenie (Inne znaczenie terminu „geontopolityka”), będące z jednej strony podsumowaniem omawianych przeze mnie wątków, a z drugiej, własną propozycją rozszerzenia znaczenia pojęcia „geontopolityka” w taki sposób, by obejmowało ono całość praktyk w ramach kapitalizmu ekstraktywistycznego. Wnioski Uznając ekstraktywizm, czyli kapitalizm ekstraktywistyczny, za termin dobrze oddający charakter współczesnych procesów ekonomicznych i politycznych, na podstawie zebranego materiału i analizy poszczególnych przypadków, w rozprawie zaproponowałam rozszerzenia zakresu pojęcia „geontopolityka”. Przyjmuję, że geontopolityka nie jest rozwinięciem biopolityki i nekropolityki, ale może występować wspólnie wspólnie z biopolityką i nekropolityką, tworząc różnorodne połączenia w zależności od kontekstu. Takie założenie uwzględnia złożony charakter ekstraktywizmu, a jednocześnie pozwala włączyć ludzi (Human), nie-ludzi (Non-human), żywe (Life), nie-żywe i życia/żywotności pozbawione (Non-life) w jeden wspólny zbiór. Inaczej mówiąc, takie ustawienie terminu „geontopolityka” daje możliwość zobaczenia połączeń między doświadczeniem ludzi, zwierząt, ekosystemów, skał, gleby, wody, w zetknięciu z praktykami ekstraktywistycznymi. Na wybranych przykładach eksploatacji surowców naturalnych oraz narażenia na skażenia pracowników w kopalniach i mieszkańców górniczych miejscowości na Cyprze, prób atomowych na Pacyfiku i wystawienia na ryzyko promieniowania przedstawicieli ludności rdzennej Oceanii (ale również zwierząt) oraz wydobycia zasobów naturalnych znajdujących się pod wodą i pod dnem morskim, a także stosowania przemocy militarnej w celu uśmiercenia tak ludzi, jak i roślin w Gazie pokazałam w jaki sposób biopolityka, nekropolityka i geontopolityka mogą się przenikać, łączyć i dopełniać. Przy czym w każdym z wariantów w różny sposób rozkładają się proporcje. W przypadku Cypru działania o charakterze nekropolitycznym praktycznie nie występują, dlatego termin „nekropolityka” ma w tym kontekście ograniczone zastosowanie. Na Cyprze mamy do czynienia głównie z geontopolityką. Na przykładzie mórz i oceanów widać, zwłaszcza w planie historycznym, nakładanie się na siebie praktyk biopolitycznych i nekropolitycznych. Geontopolityka zaś pomaga nam dostrzec przyszłe zagrożenia związane z konsekwencjami górnictwa głębinowego, rozszczelnienia się sarkofagu z radioaktywnymi odpadami, podniesienia się poziomu wód. Strefa Gazy pozwala nam zrozumieć, że wszystkie praktyki mogą występować równolegle, nakładać się na siebie i potęgować. W rozprawie zwracałam uwagę, iż geontopolityka działa poprzez rozróżnienie na to, co żywe (Life) i na to, co nie-żywe i życia/żywotności pozbawione (Non-life). Ale jednocześnie podkreślałam, iż geontopolityka dotyka w równym stopniu tego, co żywe i tego, co nie-żywe i życia/żywotności pozbawione. Takie ujęcie geontopolityki pozwala nam przedefiniować znaczenie tego, czym jest zasób (podmiot ekstrakcji niezależnie od statusu, który posiada) i czym jest śmierć (zabiciem człowieka i uśmierceniem ekosystemu). |
| dc.abstract.pl | The aim of the dissertation The aim of the dissertation, entitled Geontopolitics characterised through concept, image, and evidence. Possible ways to include nature in biopolitical and necropolitical reflection is to explore, describe and elaborate in various contexts the relatively new concept of "geontopolitics." This term, created by the American art theorist and critic T.J. Demos, is one of the most interesting attempts in recent years to incorporate nature in the broadest sense, into biopolitical and necropolitical reflection, in an era of its multifaceted degradation, contamination, and, most importantly, overexploitation of various resources. The dissertation – starting from pointing out the theoretical traditions, origins, and references of the new concept - is devoted both to setting it in the context of contemporary humanities and to test its applicability to describing cases of radical extractive practices and their consequences for nature in the broadest sense. In other words, it is both about operationalizing the concept of "geontopolitics" on the ground of theory and about its applicability in practice. Underlying my dissertation is the diagnosis - adopted by Vladan Joler, a technology, and new media researcher and the University of Novi Sad professor - that the term "extractivism" or "extractivist capitalism" is best suited to the current phase of capitalism. The both synonymous terms describe the modern economic and political system based on extraction and exploitation of resources. According to Joler, natural resources on the ground, underground, under the surface of water, under the seabed, in space, as well as analog and digital data, labour and all human activity, can become objects of exploitation. Thus, the term "extractivism" encompasses multilevel exploitation of what is Human and what is Non human, as well as what is Life and what is Non-life. In addition, the theoretical starting point of the dissertation is the thesis that nature in the broadest sense, has so far been marginalized in biopolitical and necropolitical reflection. Few people have recognised and analysed practices regarding nature that arise at the intersection of biopolitical and necropolitical activities. The situation has changed under the threats of ecosystem degradation, rising water levels and average temperatures, climate change, or biodiversity reduction. The climate and ecological crisis, which is caused by the consequences of extractivism, has sharpened our attention not only to issues of nature in the broadest sense but also to the global conditions and dependencies that affect the status and condition of this hitherto invisible actor, which has become an object of constant plunder, exploitation, dispossession, poisoning, destruction and appropriation by industry, capital and the state - according to the dominant extractivist logic. The climate and environmental crisis has also opened up new theoretical possibilities that can lead to updating the catalogue of concepts with which we can describe new forms of extractivist capitalism. The dissertation is an attempt to explore and develop a peculiar catalog of concepts on the ground of political philosophy. In the dissertation, I point out that extractivist practices are fundamental to climate change and biodiversity reduction, but I also note that the radicalisation of extractivist capitalism's operating mechanisms is accompanied by changing models of power. In this regard, I describe and test a new concept - competing with biopolitics created by Michel Foucault and necropolitics proposed by Achille Mbembe, among others - which is "geontopolitics." This term, as I demonstrate in the dissertation, is more suitable for describing new practices of governance in the age of extractivism, in the face of potential climate and environmental catastrophe. Methods and sources Based on the assumption that extractivism is a diverse and multidimensional phenomenon, the choice of methodology that would be able to face it theoretically had to take into account its complexity. It is hard to imagine analysing a phenomenon so diffuse, multilevel, and all encompassing using tools that were used to describe single phenomena within codified disciplines. Describing the complex nature of extractivist capitalism is only possible with an eclectic approach to methodology, that is, a combination of different viewpoints, practices, and sources. With this in mind, I chose to combine a variety of perspectives and operate at the intersection of diverse practices, just to mention library and archival searches, field research, forensic techniques, open source intelligence, and various visual and performative strategies. By using an interdisciplinary approach to analysing the phenomenon of extractivism, it was also possible to address the complex status of evidence, an extremely important issue in the context of my dissertation. In addition to the theoretical parts of the dissertation, which arose from library and seminar work, the dissertation includes chapters describing the applicability of the concept of "geontopolitics" to specific cases. Part two of the dissertation was created as a result of a research trip to Cyprus, which took place in November and December 2021. Its purpose was to gather materials on the contamination of soil, water and vegetation that results from the long-term extraction of natural resources on the island. As part of my research, I visited four mines (three closed, one operating under a modified formula) and documented the practices carried out there. I interviewed local researchers and artists, accessed documents at the State Archives at the Ministry of Justice and Public Order, and found historical publications describing 20th-century local mining practices at the Cyprus Library. The next, third part of the dissertation was the result of a research trip to Ocean Space in Venice (an interdisciplinary research and art center, combining research, publishing, exhibition and educational activities in the field of ocean research), which I took in September 2022. The primary goal of the trip was to learn how to analyse, map, conceptualise and represent the multifaceted degradation, contamination and reduction of marine and ocean biodiversity. I used the data acquired to compare the methodologies used in the activities of research and investigation groups engaged in mapping and analysing extractive processes in the seas and oceans. I primarily considered the work of the INTRPRT group. The second field of analysis was interdisciplinary activities at the intersection of art, science and activism, including the Territorial Agency group, which aim to both produce knowledge and activate action to protect nature and the environment. The final, fourth part of the dissertation was the result of compiling evidence of military and environmental violence created by international activist and investigative groups. My analysis included exhibitions and public programs documenting and presenting various forms of violence using forensic tools, primarily those created by the Forensic Architecture group (e.g., the exhibitions Investigative Commons, shown from June 9 to August 8, 2021 at Berlin's Haus der Kulturen der Welt, and Witnesses, shown from May 20 to October 23, 2022 at the Louisiana Museum of Modern Art in Humlebæk, Denmark). Structure of the dissertation The dissertation is divided into four parts. They are preceded by an introduction entitled Geontopolitical Response to Extractivism – Presentation of the Research Problem and Methodology (Geontopolityczna odpowiedź na ekstraktywizm – przedstawienie problemu badawczego i metodologii), outlining the main themes undertaken in the dissertation and pointing out methodological issues. The first part Attempts to Incorporate Nature into the Philosophy of Politics (Próby włączenia natury do filozofii polityki) is an attempt to describe both the origins of the term "geontopolitics" in a broad field and the ways in which the concept can be defined. The second part Circularity: Does it ever end? (Cyrkularaność. Czy kiedyś się kończy?) presents the results of my research conducted at the Skouriotissa, Mitsero and Sia mines in Cyprus, as well as at the state archives and the Cyprus Library, and "tests" the possibility of using the term "geontopolitics" to describe the consequences of mining in Cyprus, whose protagonists have become acid reservoirs located in disused post-mining pits. Based on field research and queries, I describe the geontopolitical activities that affected all actors present in the area - Human and Non-human, Life and Non-life. Analysis of the Cypriot acid liquid tanks also allows me to posit that geontopolitics operates in this context in a circular way. The toxic liquid in the tank evaporates, then falls to the ground in the form of contaminated rain, re-"returns to the tank" by seeping into the soil, and evaporates again. What we have here is a geo-political closed circuit that not only affects everyone present, but also has no end. The third part Multi-vectorality: Where a current does not reach? (Wielowektorowość. Dokąd nie dociera prąd?) is devoted to examining the scope of geo-politics in the context of the seas and oceans in the historical and contemporary plan. I assume, following researchers from the Territorial Agency group, that the ocean is a sensorium, a sensitive measure to see planetary climate change and the consequences of ecosystem interference that affect the entire globe. I discuss biopolitical practices associated with colonialism, necropolitical activities in the context of post-war nuclear testing in the Pacific, and practices bearing the hallmarks of geo-political activities, associated with deep-sea mining, which involves the extraction of mineral resources, primarily rare metals (such as cobalt or lithium) and rare earth metals (such as lanthanum or europium) from beneath the seabed. The theoretical axis of the chapter is the category of current, which is a factor that has the power to spread, carry, concentrate, disperse. The purpose of introducing this category is to visualise that in the context of underwater extractivism (in the perspective of the coming years meaning contamination by poisonous substances spreading below the surface of the water) we are dealing with multi-vectors. Given current and future threats, such as rising water levels and multifaceted contamination of the ocean with, for example, radioactive substances, abandoning the distinction between what is Life and Non-life seems necessary. The final, fourth part Verticality: Is only one direction possible? (Wertykalnosć. Czy tylko jeden kierunek jest możliwy?) is a description of the Gaza Strip, a place where, as I point out, biopolitics, necropolitics and geontopolitics intersect and complement each other. Using this place as an example, I show that biopolitics, necropolitics and geontopolitics do not necessarily derive from each other, nor are they their corollaries or expansions, but often occur together, complementing and stimulating each other at the same time. The central point of the chapter is the recognition that in the case of Gaza, we are dealing with warfare or tactics, such as bombing and pesticide spraying, which equally affect Human and Non human, the Life and Non-life. As in previous sections of the dissertation, the chapter concludes with a consideration of the direction of the forces that affect human and non human residents of Gaza. The idea here is to highlight the vertical nature of the action, which manifests itself in the form of raining bombs or raining poisonous substances. In the case of Gaza, we are dealing with practices that are applied vertically. The whole thing closes with the Conclusion – The Other Meaning of the Term „Geontopolitics” (Inne znaczenie terminu „geontopolityka”), which is, on the one hand, a summary of the themes I have discussed, and, on the other hand, my own proposal to expand the meaning of the term "geontopolitics" to encompass all practices within extractivist capitalism. Conclusions Recognising extractivism, or extractivist capitalism, as a term that reflects well the nature of contemporary economic and political processes, on the basis of the material collected and the analysis of individual cases, in the dissertation I proposed extensions to the term "geontopolitics." I assume that geontopolitics is not an extension of biopolitics and necropolitics, but can occur jointly with biopolitics and necropolitics, forming diverse combinations depending on the context. Such an assumption takes into account the complex nature of extractivism, and at the same time allows for the inclusion of Human, Non-human, Life, Non-life into one common collection. In other words, this setting of the term "geontopolitics" provides an opportunity to see the connections between the experience of humans, animals, ecosystems, rocks, soil, water, in contact with extractivist practices. Using selected examples of the exploitation of natural resources and exposure to contamination of workers in mines and residents of mining towns in Cyprus, nuclear testing in the Pacific and exposure to radiation risks of representatives of the indigenous peoples of Oceania (but also animals), and the extraction of natural resources under water and under the seabed, as well as the use of military violence to kill both people and plants in Gaza, I showed how biopolitics, necropolitics and geontopolitics can intermingle, merge and complement each other. At the same time, the proportions are distributed differently in each variant. In the case of Cyprus, activities of a necropolitical nature are practically non-existent, so the term "necropolitics" has a limited meaning in this context. In Cyprus, we are mainly dealing with geontopolitics. Using the example of the seas and oceans, we can see, especially in the historical plan, the overlap between biopolitical and necropolitical practices. Geontopolitics, on the other hand, helps us see the future dangers of the consequences of deep-sea mining, the unsealing of a sarcophagus of radioactive waste, and rising water levels. The Gaza Strip helps us understand that all practices can occur in parallel, overlapping and compounding. In the dissertation, I pointed out that geontopolitics works by distinguishing between the Life and Non-life. But at the same time, I emphasised that geontopolitics touches equally on the Life and Non-Life. This framing of geontopolitics allows us to redefine the meaning of what a resource is (the subject of extraction regardless of the status it holds) and what death is (the killing of a person and the killing of an ecosystem). |
| dc.affiliation.department | Wydział „Artes Liberales” |
| dc.contributor.author | Wodzińska, Maria |
| dc.date.accessioned | 2023-11-30T14:41:20Z |
| dc.date.available | 2023-11-30T14:41:20Z |
| dc.date.defence | 2023-11-27 |
| dc.date.issued | 2023-11-30 |
| dc.description.additional | Link archiwalny https://depotuw.ceon.pl/handle/item/4803 |
| dc.description.promoter | Wróbel, Szymon |
| dc.identifier.uri | https://repozytorium.uw.edu.pl//handle/item/4803 |
| dc.language.iso | pl |
| dc.rights | ClosedAccess |
| dc.subject.pl | katastrofa nuklearna |
| dc.subject.pl | skażenie |
| dc.subject.pl | kryzys klimatyczny |
| dc.subject.pl | wydobycie |
| dc.subject.pl | kapitalizm ekstraktywistyczny |
| dc.subject.pl | ekstraktywizm |
| dc.subject.pl | geontowładza |
| dc.subject.pl | geontopolityka |
| dc.subject.pl | nekropolityka |
| dc.subject.pl | biopolityka |
| dc.subject.pl | nuclear catastrophe |
| dc.subject.pl | contamination |
| dc.subject.pl | climate crisis |
| dc.subject.pl | extraction |
| dc.subject.pl | extractive capitalism |
| dc.subject.pl | extractivism |
| dc.subject.pl | geontopower |
| dc.subject.pl | geontopolitics |
| dc.subject.pl | necropolitics |
| dc.subject.pl | biopolitics |
| dc.title | Geontopolityka w pojęciu, obrazie i dowodzie. Możliwe sposoby włączenia natury do refleksji biopolitycznej i nekropolitycznej |
| dc.title.alternative | Geontopolitics characterised through concept, image, and evidence. Possible ways to include nature in biopolitical and necropolitical reflection |
| dc.type | DoctoralThesis |
| dspace.entity.type | Publication |