Praca doktorska
Licencja
Korzystanie z tego materiału możliwe jest zgodnie z właściwymi przepisami o dozwolonym użytku lub o innych wyjątkach przewidzianych w przepisach prawa. Korzystanie w szerszym zakresie wymaga uzyskania zgody uprawnionego.Fenomenologia istot wirtualnych
| dc.abstract.en | I work within the framework of phenomenology of media and technology. Phenomenology of media and technology is mainly preoccupied with the fundamental issues of the impact of various technologies and media on human experience, trying to reveal the essence of the relationship of man and technology. This experience of technology takes place at the bodily, mental, and socio-cultural level. Therefore it can and should be placed in a wider field of phenomenology of culture, or even more broadly: philosophy of culture. Contemporary phenomenology technology is based on two interpenetrating, but contrary directions of investigation. The first one is a continuation of the critical phenomenology of technology, developed in the twentieth century. This trend has a long tradition of reflection on the nature of technique and technology. Its approach is based on moving away from technology, distancing itself from it. The second trend, which can be described as experimental phenomenology or neurophenomenology, is involved in the development of technology. It is based on a dialogue with cybernetics and cognitive science, which provide it with experimental models and model studies of human cognitive processes. The goal of experimental phenomenology is to contribute to the development of intelligent technology. In this paper, I will focus primarily on the second kind of phenomenology. In my opinion, the relation of this relatively young phenomenology to current technology is dynamic, multidirectional and complex, and therefore worth examining. Inscribing this dissertation in experimental phenomenology, I set myself two main goals: 1) Analysis of the effects of "collision" of phenomenology and technology. 2) The use of experimental phenomenology to study virtual beings (chatbots and avatars). The first assignment has a phenomenological - hermeneutic character. I set myself the goal of a study the relationship of phenomenology and technology. I will try to show how phenomenology penetrates technology, changes and influences it. The second task will take the form of phenomenological exercise. Its goal is to analyze a specific kind of artificial intelligence, namely chatbots and avatars, which for the purposes of the study are dubbed “virtual beings”. Chatbots and avatars in the computer are science are usually called “embodied agents”, but in the philosophical work I would like to move away from the notion of agent and use purely phenomenological concepts instead. I chose avatars and chatbots, since they have a feature that distinguishes them among other virtual objects: they aspire to become human. I set aside architecture of computer programs that are basis for chatbots and avatars. My main focus is their multi-dimensional, complicated relationship with user – the human being. Using experimental phenomenology I will attempt to examine the first-person, live and conscious experience in the virtual world, supplemented by the results of the neurocognitive experiments. |
| dc.abstract.pl | Praca doktorska osadzona jest w polu fenomenologii techniki i technologii. Fenomenologia techniki i technologii, podejmując fundamentalne zagadnienie wpływu technologii na ludzkie doświadczenie, stara się wyjawić istotę relacji człowieka i technologii. Dlatego też może i powinno zostać umieszczone w szerszym polu fenomenologii kultury, czy jeszcze szerzej: filozofii kultury. Doświadczenie technologii, które obecnie staje się doświadczeniem codziennym i powszechnym, przynależy – jako problematyka – do filozofii kultury, a zarazem stanowi dla niej wyzwanie. Autorka stawia tezę, iż współczesna fenomenologia technologii opiera się na dwóch przenikających się, ale sprzecznych w swoich intencjach nurtach. Pierwszy z nich stanowi kontynuację rozwiniętej w XX wieku fenomenologii techniki, która poddaje technologię krytycznej analizie. Ten nurt posiada długą tradycję krytycznego namysłu nad techniką i technologią, (pionierem jest tu Heidegger). Kierunek, który obiera ten nurt opiera się na odsuwaniu się od technologii, oddalaniu od niej. Natomiast drugi nurt, który można określić mianem eksperymentalnej fenomenologii lub neurofenomenologii, jest zaangażowany w tworzenie technologii (pionierem jest tu Merlau-Ponty, a kontynuatorami m.in. Varela czy Gallagher). Nurt ten nie tylko poddaje technologię obserwacji i refleksji, ale także AKTYWNIE przyczynia się do rozwoju inteligentnych technologii. W swojej pracy Pani Przegalinska skupiać się będzie wszystkim właśnie na nurcie drugim – eksperymentalnym, współpracującym z szeroko pojętymi koncepcjami kognitywistycznymi. Wpisując zatem swoją pracę w ten nurt, stawia sobie dwa zadania: 1) Analiza skutków „zderzenia” fenomenologii z paradygmatami tworzenia technologii 2) Zastosowanie eksperymentalnej metody fenomenologicznej do zbadania wybranej grupy wytworów nowych technologii, czyli istot wirtualnych. W pierwszym zadaniu autorka przeprowadza badania związków fenomenologii z technologią. Stara się ukazać historycznie relacje fenomenologii i technologii. Drugim wyznaczonym zadaniem jest analiza określonej grupy wytworów sztucznej inteligencji, czyli chatbotów i awatarów, które na potrzeby niniejszej pracy określone zostają mianem istot wirtualnych. Autorka BAZUJE TUTAJ NA WLASNYCH DOSWIADCZENIACH W RZECZYWISTOSCI WIRTUALNEJ. Wybrała właśnie awatary i chatboty, ponieważ posiadają one cechę wyróżniającą je wśród innych obiektów wirtualnych – aspirują do bycia ludźmi. Autorkę interesuje ich istota jako tworów wchodzących w wielowymiarową, skomplikowaną relację z użytkownikiem – człowiekiem. Wykorzystując kształtującą się dopiero metodę fenomenologii eksperymentalnej podejmuje próbę zbadania pierwszoosobowego, żywego i świadomego doświadczenia w świecie wirtualnym, uzupełnioną o wyniki badań kognitywnych. Pierwsza część pracy, poza wstępem zawiera opis doświadczeń, przegląd aktualnego stanu badań przedmiotu oraz rozdział wprowadzający, poświęcony wirtualizacji technologii i filozoficznym konsekwencjom tego procesu. Druga część pracy poświęcona jest fenomenologii jako metodzie badania technologii. Narzędziem analizy tego problemu w kontekście relacji człowieka i wytworów technologii jest fenomenologiczny opis doświadczenia (Husserl, Heidegger, Merlau-Ponty). Autorka analizuje tu jak dorobek pierwszych fenomenologów, zarówno wpisujących się w nurt Husserlowskiej fenomenologii epistemologicznej jak i Heideggerowskiej fenomenologii hermeneutycznej został twórczo rozwinięty przez myślicieli takich jak Leopold Blaustein, Hubert Dreyfus, Bernard Stiegler, Francisco Varela czy Don Ihde. W trzeciej części pracy autorka analizuje nastawienie, które umożliwiło pojawienie się na gruncie filozofii paradygmatu obliczeniowego, a w konsekwencji: sztucznej inteligencji. W czwartej części pracy autorka szczegółowo opisuje paradygmat ucieleśnienia, uwzględniając kluczowe dla niego kategorie: cielesność oraz doświadczenie pierwszoosobowe. Nakreśla także miejsce paradygmatu ucieleśnienia na mapie różnych stanowisk w obszarze filozofii umysłu i opiszę kierunki funkcjonujące w obrębie paradygmatu ucieleśnienia – od ucieleśnionego funkcjonalizmu poprzez semantykę ucieleśnioną aż po enaktywizm. Piątą część pracy stanowi analiza wybranych istot wirtualnych metodą fenomenologii eksperymentalnej. Autorka skupia się tu przede wszystkim na dwóch kategoriach bytów wirtualnych, z których jeden (bot – agent konwersacyjny w środowiskach interaktywnych) jest zdolny do interakcji z człowiekiem, drugi zaś (awatar – wirtualna reprezentacja w grze komputerowej) wykazuje zdolności sensomotoryczne zbliżone do ludzkich. Jednocześnie prowadzi uważną obserwację samej metody fenomenologicznej i jej ograniczeń, gdy zostaje zastosowana do przedmiotu jakim jest zapośredniczony technologicznie fenomen. W rozdziale podsumowującym poza konkluzjami znajdą się nawiązania do uwypuklonego metodą fenomenologiczną problemu ekspansji podmiotowości. Opisuje relacje fenomenologii do posthumanizmu, który przesuwa punkt ciężkości z idei maszyn i programów, aspirujących do bycia człowiekiem na ideę człowieka, aspirującego do bycia maszyną. Ten właśnie kierunek autorka porusza w rozdziale konkludującym pracę. |
| dc.affiliation.department | Instytut Filozofii |
| dc.contributor.author | Przegalińska, Aleksandra |
| dc.date.accessioned | 2014-01-15T13:14:38Z |
| dc.date.available | 2014-01-15T13:14:38Z |
| dc.date.defence | 2014-02-11 |
| dc.date.issued | 2014-01-15 |
| dc.description.promoter | Rosińska, Zofia |
| dc.identifier.uri | https://repozytorium.uw.edu.pl//handle/item/463 |
| dc.language.iso | pl |
| dc.rights | FairUse |
| dc.subject.en | avatar |
| dc.subject.en | virtual reality |
| dc.subject.en | cognitive science |
| dc.subject.en | artificial intelligence |
| dc.subject.en | phenomenology |
| dc.subject.pl | awatar |
| dc.subject.pl | rzeczywistość wirtualna |
| dc.subject.pl | kongnitywistyka |
| dc.subject.pl | sztuczna inteligencja |
| dc.subject.pl | fenomenologia |
| dc.title | Fenomenologia istot wirtualnych |
| dc.type | DoctoralThesis |
| dspace.entity.type | Publication |