Osada na stanowisku 6 w Podlesiu, woj. świętokrzyskie, na tle osadnictwa ludności kultury ceramiki wstęgowej rytej w dorzeczu Wschodniej oraz sąsiednich obszarów Wyżyny Małopolskiej

Pojawienie się pierwszych społeczności rolniczych na rozległych terenach Europy, rozciągających się od Basenu Paryskiego po dorzecze Dniestru, wiązane jest z migracją społeczności kultury ceramiki wstęgowej rytej (dalej od KCWR). Ich przybycie, z obszarów położonych na południe od Łuku Karpat, datowane jest na drugą połowę VI tysiąclecia BC, natomiast koniec przypada na początek V tysiąclecia BC. W przypadku ziem polskich, jednym z obszarów charakteryzujących się gęstym osadnictwem jest Wyżyna Małopolska. W świetle dotychczasowych badań wyodrębniono tam dwa duże skupiska. Pierwsze znajduje się na lessach podkrakowskich, drugie zaś koncentruje się na lessach opatowsko-sandomierskich. Warto jednak zaznaczyć, że pomiędzy nimi jest jeszcze dorzecze Wschodniej, gdzie również, choć nie tak licznie, występowały materiały tej kultury. Obszar ten obejmuje między innymi lessowe partie Garbu Pińczowskiego, jak i pozalessowy mezoregion Niecki-Połanieckiej. W rezultacie wieloletnich badań powierzchniowych odkryto około 30 stanowisk KCWR. Ilość źródeł była różna, jednak cechą wspólną osadnictwa w tym regionie był brak badań wykopaliskowych, przez co omawiany region traktowano dość marginalnie. Przełom nastąpił w 2009. Podczas prac polowych prowadzonych we wsi Podlesie, gm. Oleśnica, woj. świętokrzyskie, odkryto przypadkowo ceramikę społeczności KCWR. Pod względem chronologiczno-kulturowym zabytki wykazywały pełną homogeniczność. W związku z tym istniała duża szansa, że stanowisko nie będzie zniszczone przez młodsze kultury. W 2014 rozpoczęto pierwszą kampanię wykopaliskową. Dla mieszkańców tej małej wsi, jak i dla autora dysertacji, był to moment przełomowy, ponieważ rozpoczął się stopniowy proces trwałego wpisywania stanowiska 6 w Podlesiu na mapę ważnych osad społeczności pierwszych rolników na Wyżynie Małopolskiej. Był to również idealny asumpt do przeprowadzenia wieloletniego, zakrojonego na szeroką skalę postępowania badawczego, którego głównym celem była weryfikacja dotychczas znanych stanowisk KCWR, jak również poszukiwanie nowych osad. W wyniku tych prac udało się zwiększyć ich liczbę do 53. Z czasem w głowie autora zrodził się też pomysł napisania pracy, w której na szerszym tle przedstawionoby wyniki tychże badań.

The appearance of the first agricultural communities in vast areas of Europe, stretching from the Paris Basin to the Dniester basin, is associated with the migration of the communities of the Linear Pottery culture (hereinafter referred to as KCWR). Their arrival, from the areas south of the Carpathian Arc, is dated to the second half of the 6th millennium BC, while the end falls on the beginning of the 5th millennium BC. In the case of Polish lands, one of the areas characterized by dense settlement is the Lesser Poland Upland. In the light of previous research, two large clusters have been identified there. The first one is located in the loess near Krakow, while the second one focuses on the Opatow-Sandomierz loess. It is worth noting, however, that between them there is also the Eastern basin, where materials of this culture also occurred, although not in such large numbers. This area includes, among others, the loess parts of the Pińczów Garb, as well as the non-loess Niecka-Połaniecka mesoregion. As a result of many years of surface research, approximately 30 KCWR sites were discovered. The number of sources varied, but a common feature of settlements in this region was the lack of excavations, which is why the discussed region was treated quite marginally. The breakthrough moment came in 2009. During field work carried out in the village of Podlesie, commune. Oleśnica, province Świętokrzyskie, pottery from the KCWR community was accidentally discovered. Chronologically and culturally, the finds were completely homogeneous. Therefore, there was a good chance that the site would not be destroyed by younger cultures. In 2014, the first excavation campaign began. For the inhabitants of this small village, as well as for the author of the dissertation, it was a breakthrough moment, because the gradual process of permanently entering site 6 in Podlesie on the map of important settlements of the first farmers' community in the Lesser Poland Upland has began. It was also an ideal opportunity to conduct many years of large-scale research. The main goal of which was to verify the previously known KCWR sites as well as search for new settlements. As a result of these works, it was possible to increase their number to 53. Over time, the author also came up with the idea of writing a work in which the results of these studies would be presented against a broader background.