Mugam, jazz, mejchana. Muzyczny nacjonalizm we współczesnym Azerbejdżanie

Uproszczony widok
dc.abstract.plЦель данной диссертации – анализ азербайджанского музыкального пространства для комплексного изучения явления музыкального национализма – описания его характеристик, практик и способов осуществления на постсоветской территории. Предмет моего исследования – изучение музыкального национализма на постсоветском пространстве (на примере Азербайджана), его идеологические основы (как на государственном уровне, так и на повседневном), а также социальное измерение избранных музыкальных практик. В качестве объекта исследования я выбрала мугам, джаз и мейхану. Эти музыкальные явления в неравной степени подвергли национализации (Williams 1982), так как они не всегда воспринимаются носителями культуры творчеством традиционным и одновременно обладающим способностью художественной трансформации, направленной на постоянное повышение социального статуса. Исследовательский вопрос данной диссертации: как музыкальные практики мугама, джаза и мейханы, а также дискурс об этих явлениях влияют на конструирование азербайджанской нации? С целью ответить на данный вопрос определены следующие задачи: установление теоретической рамки музыкального национализма на постсоветском пространстве; определение происхождения азербайджанского мугама, а также его становления основой национальной композиторской школы; описание роли Узеира Гаджибекова в формировании системы профессионального музыкального образования в Азербайджане; рассмотрение исторических и политических обстоятельств появления и распространения тара на Кавказе, а также описание современной практики игры на нем; изучение становления национальной певческой школы Азербайджана посредством зарисовки творческой деятельности ее основных исторических и современных представителей; описание творческой биографии основоположников национального стиля в джазовой музыке Азербайджана; определение художественных качеств джаз-мугама; изучение повседневных джазовых практик в Баку и анализ их социального статуса; определение социокультурных характеристик исполнителей мейханы и особенностей перформативного контекста словесных речитативов; проанализированные изменений в восприятии мейханы слушателями; установление влияния трактовка понятия мейхана на становления явления национальным жанром. В исследовании особое внимание я уделяю использованию формальных и неформальных практик в процессе государственного строительства (Billig 1995; Edensor 2006, Polese et al. 2018; Antonsich 2015; Eriksen 1993; Skey 2009, 2011). Таким способом я обращаю внимание на взаимосвязь между тем, что предлагает правительство, и тем, как определенные музыкальные явления практикуются и воспринимаются обывателями в качестве национального творчества. В своих рассуждениях я предполагаю, что отсутствие нисходящего контроля над определенными музыкальными явлениями определяет социальные условия, в которых могут процветать неформальные практики (Haid 2017). Таким образом я доказываю, что та сфера жизни, которая не регулируется государственными правилами или указаниями, оказывает конкретное влияние на политику высшего уровня, включая культурную политику. В своем исследовании я опираюсь на этнографическую методологию. Среди используемых мной источников полевые материалы, собранные в ходе полевой работы в 2013-2018 годах в Азербайджане. Мое исследование показало, что повседневные практики и стратегии граждан в контексте реализации официальной культурной политики напоминают о национальной идентичности и укрепляют чувство национального единства. Национализм производится и воспроизводится не только политической элитой, но и простыми людьми. При благоприятных социальных условиях любой гражданин может быть активным участником процесса строительства государства, определять его специфику. Национальная музыка во всех своих жанрах, видах и формах объединяет значительное большинство жителей Азербайджана, несмотря на то, какой социальный класс они собой представляют.
dc.abstract.plCelem niniejszej rozprawy doktorskiej jest analiza azerbejdżańskiej przestrzeni muzycznej pod względem kompleksowego zbadania zjawiska muzycznego nacjonalizmu – opisu jego cech charakterystycznych, praktyk i sposobów realizacji. Przedmiotem badań jest zgłębienie muzycznego nacjonalizmu w przestrzeni poradzieckiej (na przykładzie Azerbejdżanu) – opisanie jego ideologicznej bazy (zarówno na poziomie państwowym, jak i nieoficjalnym), a także charakterystyka wymiaru społecznego praktyk muzycznych, związanych z mugamem, jazzem i mejchaną. Spośród wielu azerbejdżańskich fenomenów muzycznych jako obiekt badań naukowych wybrałam mugam, jazz i mejchanę. Są to zjawiska kulturowe, uosabiane przez różne grupy społeczne, prezentujące Azerbejdżan zarówno na szczeblu lokalnym, jak i narodowym. Mugam, jazz-mugam i mejchana w różnym stopniu uległy nacjonalizacji (Williams 1982), ponieważ odgórna kontrola rozwoju walorów artystycznych, kształtowania publicznych znaczeń muzyki uzależniona jest od aprobaty społecznej i nie może być w całości narzucona przez państwo. O przyznaniu konkretnemu gatunkowi statusu muzyki narodowej decyduje przekonanie słuchaczy o jego etnokulturowej specyfice i jednoczesnej nowoczesności, zapewniającej ciągłą ewolucję artystyczną zjawiska muzycznego. Pytanie badawcze niniejszej rozprawy doktorskiej brzmi: w jaki sposób praktyki muzyczne oraz dyskurs na temat mugamu, jazzu i mejchany wpływają na konstruowanie narodu azerbejdżańskiego? Aby na nie odpowiedzieć skupiam się na następujących zagadnieniach: określam ramy teoretyczne muzycznego nacjonalizmu, analizuję pochodzenie azerbejdżańskiego mugamu, opisuję rolę założyciela narodowej szkoły muzycznej Uzejira Hadżibekowa w tworzeniu profesjonalnej edukacji muzycznej w Azerbejdżanie, omawiam historyczne i polityczne uwarunkowania powstania i rozprzestrzeniania się taru (rodzaj lutni) na Kaukazie, opisuję współczesne praktyki gry na tarze, analizuję okoliczności formowanie narodowej szkoły śpiewu w Azerbejdżanie, charakteryzuję rolę głównych wykonawców jazz-mugamu w promowaniu kultury narodowej, zgłębiam walory artystyczne jazz-mugamu, opisuję codzienne praktyki jazzowe w Baku i omawiam ich status społeczny, analizuję miejsca i okoliczności wykonywania mejchany, nakreślam kontekst społeczny występów mejchany, rozważam jak kwestie zmiany statusu społecznego mejchany wpłynęły na jej praktyki. W swoim badaniu kładę szczególny nacisk na wykorzystanie formalnych i nieformalnych praktyk muzycznych w procesie konstruowania państwa (Billig 1995; Edensor 2006, Polese et al. 2018; Antonsich 2015; Eriksen 1993; Skey 2009, 2011) poprzez pokazanie związku między tym, co oferuje rząd, a tym, jak poszczególne zjawiska muzyczne są praktykowane i postrzegane przez zwykłych ludzi. W swoich rozważaniach wychodzę z założenia, że brak odgórnej kontroli pewnych zjawisk muzycznych określa warunki społeczne, w jakich mogą rozwijać się nieformalne praktyki (Haid 2017). Nieformalność ma więc konkretny wpływ na politykę najwyższego szczebla, w tym politykę kulturalną. Materiał wykorzystany w niniejszej rozprawie doktorskiej powstał w oparciu o badania terenowe, przeprowadzone w Baku i jego okolicach od kwietnia 2013 do kwietnia 2018 (łącznie około dwunastu miesięcy pracy w terenie). Moje badanie pokazało, że nacjonalizacja muzyki odbywa się poprzez jej folkloryzację, instytucjonalizację i modernizację. Ważną rolę w muzycznym nacjonalizmie odgrywają również następujące narracje: przekonanie, że Azerbejdżanie są przedstawicielami kultury turkijskiej, bo mówią w języku należącym do tej grupy; lokalna twórczość muzyczna powstała w odległej przeszłości i oparta jest na folklorze (przede wszystkim karabachskim); rozwój twórczości muzycznej możliwy jest jedynie poprzez jej instytucjonalizację i standaryzację, to jest procesy kierowane przez państwo. Przedmiot moich badań korespondował z tymi narracjami w różnym stopniu, w zależności od stopnia nacjonalizacji.
dc.abstract.plThe aim of this doctoral dissertation is to examine the Azerbaijani musical space in terms of a comprehensive study of the phenomenon of musical nationalism – a description of its features, practices and methods of implementation in Azerbaijan. The subject of this research is to explore musical nationalism in the post-Soviet space (using the example of Azerbaijan), to describe its ideological base (both on the state and daily-life level), and to characterize the social dimension of musical practices. Among many Azerbaijani musical phenomena, as the object of my research I have chosen mugham, jazz and meykhana. Those cultural phenomena are represented by various social groups, both on the local and national level. Mugham, jazz-mugham and meykhana have been nationalized ((Williams 1982) to a different extent, because the top-down control of the development of artistic values and the shaping of public meanings of music depends on social approval. The recognition of a particular genre of national music is determined by the conviction of the listeners about its ethno-cultural specificity and, at the same time, modernity, which ensures the continuous artistic evolution of the musical phenomenon. The research question of this dissertation is: How the musical practices and the discourse on mugham, jazz and meykhana influence the construction of the Azerbaijani nation? In order to achieve this goal, in my doctoral dissertation I focus on the following issues: I define the theoretical framework of musical nationalism in Azerbaijan; I examine where Azerbaijani mugham comes from and what place it occupies in the formation of the national music school; I describe the role of Uzeyir Hajibeyov in creating a system of professional music education in Azerbaijan; I discuss the historical and political conditions of the emergence and spread of the tar (a kind of lute) in the Caucasus and describe contemporary practices of playing the tar; I study the circumstances of forming the national singing school in Azerbaijan; I describe the role of the founders of the national style in Azerbaijan jazz music in promoting national culture; I explore the artistic values of jazz-mugham; I describe everyday jazz practices in Baku and their social status; I examine the places and circumstances of meykhanas’ performances; I outline the social context of meykhana performances; I examine how changes in the social status of meykhana influenced the place and manner of performing this musical genre. In my thesis I place particular emphasis on the use of formal and informal musical practices in research on the state-building process (Billig 1995; Edensor 2006, Polese et al. 2018; Antonsich 2015; Eriksen 1993; Skey 2009, 2011) by showing the relationship between what the government offers and how particular musical phenomena are practiced and seen by common people. I assume that the lack of top-down control of certain musical phenomena determines the social conditions in which informal practices can develop (Haid 2017). Thus, informality has a concrete impact on top-level politics, including cultural policy. The material used in this doctoral dissertation stems from my field work, which took place in Baku and surrounding kends between April 2013 and April 2018 (12 months in total). My research has shown that the nationalization of music is progressing through its folklorization, institutionalization and modernization. An important role in musical nationalism also play the following narratives: the belief that Azerbaijanis represent Turkic culture because they speak a language belonging to this group; local music was created in the distant past and is based on folklore (primarily Karabakh folklore); the development of musical creativity is possible only through its institutionalization and standardization, that is state-run processes. The subject of my research corresponded to these narratives to a varying degree, depending on the level of nationalization.
dc.affiliation.departmentWydział Nauk o Kulturze i Sztuce
dc.contributor.authorStrzemżalska, Aneta
dc.date.accessioned2023-11-20T09:13:05Z
dc.date.available2023-11-20T09:13:05Z
dc.date.defence2023-10-25
dc.date.issued2023-11-20
dc.description.additionalLink archiwalny https://depotuw.ceon.pl/handle/item/4766
dc.description.promoterZąbek, Maciej
dc.description.promoterKaliszewska, Iwona
dc.identifier.urihttps://repozytorium.uw.edu.pl//handle/item/4766
dc.language.isoru
dc.rightsClosedAccess
dc.subject.plмейхана
dc.subject.plджаз
dc.subject.plмугам
dc.subject.plмузыкальный национализм
dc.subject.plфольклор
dc.subject.plэтнос
dc.subject.plтрадиция
dc.subject.plБаку
dc.subject.plАзербайджан
dc.subject.plmejchana
dc.subject.plmugam
dc.subject.plmuzyczny nacjonalizm
dc.subject.plfolkloryzacja
dc.subject.pletniczność
dc.subject.pltradycja
dc.subject.plBaku
dc.subject.plAzerbejdżan
dc.subject.plmeykhana
dc.subject.pljazz
dc.subject.plmugham
dc.subject.plmusical nationalism
dc.subject.plfolklorization
dc.subject.plethnicity
dc.subject.pltradition
dc.subject.plAzerbaijan
dc.titleMugam, jazz, mejchana. Muzyczny nacjonalizm we współczesnym Azerbejdżanie
dc.title.alternativeМугам, джаз, мейхана. Музыкальный национализм в современном Азербайджане
dc.title.alternativeMugam, Jazz, Meykhana. Musical Nationalism in Contemporary Azerbaijan
dc.typeDoctoralThesis
dspace.entity.typePublication