Archeology of Motion. Embodied research on late-medieval German martial arts from manuscript 3227a

Rozdział 1. Pole badawcze. Tutaj czytelnicy zostają zaznajomieni z problemami, z którymi mierzą się historycy i archeodzy stosujący tradycyjne metody do badań nad dawnymi praktykami cielesnymi. W dalszej części rozdziału podważony zostaje przyjęty powszechnie konsensus, że historyczny ruch cielesny wcale nie może być metodycznie badany i rzetelnie rekonstruowany lub też że badanie go nie wnosi żadnej istotnej wartości dodanej do studiów historycznych. Rozdział 2. Archeologia ruchu. Bazując na ustaleniach z poprzedniego rozdziału, wysunięte dotychczas argumenty przeciwko możliwości zrekonstruowania dawnego ruchu zostają przytoczone i odparte. Na koniec, przedstawiona zostaje pozytywna koncepcja badań, skupiona na dawnym ruchu i korzystająca z ciała badacza i jego autorefleksji jako dodatkowego źródła wiedzy o przeszłości. Jest to też część, w której perspektywa archeologiczno-historyczna zarysowana w poprzednim rozdziale zostaje wzbogacona wiedzą zaczerpniętą z innych dyscyplin: kognitywistyki (psychologia ekologiczna i poznanie ucieleśnione), nauk o sporcie (teoria nauczania ruchu) oraz filozofii (neo-materializm). Rozdział 3. Baza źródłowa. Podążając za wytycznymi metodologicznymi wyłożonymi w poprzedniej części, w tym rozdziale zakres badań zostaje zawężony do takiego rodzaju ruchu, który teoretycznie jawi się jako szzczególnie dogodny do studiowania za pomocą archeologii ruchu – sztuk walki. Następnie, ze względu na kompetencje autora, badanie skupia się jeszcze wężej, na późnośredniowiecznych niemieckich sztukach walki. W obrębie tak nakreślonych ram, szczegółowy przegląd dostępnych źródeł prowadzi do wyboru pojedynczego traktatu szermierczego jako głównego źródła: mowa o wspomnianym rękopisie Hs3227a (datowanym na ok. 1390 rok). Druga, archeologiczna, część rozdziału źródłoznawczego podąża za wybranym rękopisem i omawia te aspekty dawnej kultury materialnej, które są istotne dla opisanego w nim ruchu. Rozdział 4. Ucieleśnione studium przypadku. Po omówieniu teorii i bazy źródłowej, kolejny rozdział wyjaśnia jak zaproponowana metodologia została dostosowana do wybranego źródła oraz omawia wyzwania, które się z tym wiązały. Wreszcie, krótko zaprezentowane zostają wyniki studium przypadku weryfikującego metodologię, co daje asumpt do dyskusji w rozdziale końcowym. Rozdział 5. Dyskusja. Ostatnia część rozprawy powraca do teorii skonstruowanej w rozdziałach pierwszym oraz drugim i dokonuje jej ponownej oceny w świetle wyników weryfikacyjnego studium przypadku z rodziału czwartego. Wykazane zostaje, że archeologia ruchu zastosowana do zbadania wybranego “przepisu”, rękopisu HS3227a, przyniosła nowe informacje, znacząco poszerzając wiedzę na temat tego tekstu oraz kultury późnośredniowiecznych Niemiec w ogóle. W rezultacie rozdział dowodzi, że archeologia ruchu może stanowić wartościową metodę, jednocześnie wskazując jej ograniczenia oraz wyzwania, zwłaszcza przy potencjalnym zastosowaniu do innych niż sztuki walki rodzajów ruchu. Pojęcie “rekonstrukcji” ruchu zostaje poddane ponownemu namysłowi i doprecyzowane przez podkreślenie epistemicznego charakteru tego procesu. Rekonstrukcja nie powinna być utożsamiana z powtórzeniem (re-enacting) zachowania jakiejś historycznej osoby bądź ponownym przeżyciem przeszłego wydarzenia. Zamiast tego lepiej pojmować ją jako zrozumienie dawnej wiedzy strukturyzującej praktyki ruchowe. Taki wniosek może okazać się istotny dla akademickiego spojrzenia na zjawisko tzw. “rekonstrukcji historycznych” czy też “historii żywej” (Pawleta, 2018). Wreszcie, omawiana rozprawa wnosi wkład do debaty pomiędzy nowym materializmem a narratywizmem historycznym, jak też do szerszego problemu dychotomi natury-kultury w humanistyce. Czyni to poprzez wykazanie, że dawna wiedza przechowuje się niedyskursywnie nie tylko w sposób statyczny, w artefaktach, ale także dynamiczny, w ruchach i praktykach.

Chapter 1. Field of research. In this part, the readers become familiarised with the problems faced by historians and archaeologists using traditional methods to investigate historical body techniques. Later on, the chapter challenges the widespread consensus that past bodily motion cannot be methodically researched or legitimately reconstructed, or that researching it brings little to no added value for historical studies. Chapter 2. Archaeology of motion. Basing on the considerations from the previous chapter, the arguments against the possibility to reconstruct past bodily motion are quoted and rebutted. Finally, a positive research framework is presented, focusing on historical motion and using researcher’s own body and their self-reflection as yet another source of knowledge of the past. It is also where the archaeological-historical perspective presented in the previous chapter is combined with knowledge from different disciplines: cognitive science (ecological psychology and embodied cognition), human performance science (theory of motor learning), and philosophy (new materialism). Chapter 3. Source base. Following the methodological principles laid out in the preceding part, this chapter narrows down the scope to the kind of bodily motion which theoretically appears most suitable for application of the archaeology of motion, namely martial arts. Next, due to the author’s area of expertise, the focus is narrowed further to late-medieval German martial arts. Within this perimeter, a meticulous review of the available sources leads to selecting a single martial arts treatise as the main source for the case study: the aforementioned manuscript 3227a (dated to ca. 1390). The second, archaeological part of the chapter is subordinated to the chosen manuscript and presents those aspects of historical material culture which are relevant and important for the motion described in it. Chapter 4. Embodied case study. Having discussed the theory and sources, it is possible to describe the method. The fourth chapter explains how the proposed methodology was adjusted to the select source and addresses the related challenges. Finally, it briefly presents the results of the case study verifying the theory, thus providing grounds for discussion in the final part of the dissertation. Chapter 5. Discussion. The last part of the dissertation returns to the theory constructed in the first and second chapters and re-evaluates it in light of the results of the empirical verification from chapter four. It is demonstrated that the archaeology of motion applied to the selected ‘recipe’ – manuscript 3227a – provided new insights, considerably expanding current knowledge, on this text in particular and late-medieval German culture in general. In result, it is argued that the archaeology of motion may serve as a valuable research method. Meanwhile, its limitations and pitfalls are also addressed, especially in regard to the potential application beyond material arts studies, to other kinds of bodily motion. The notion of ‘reconstruction’ of motion is reconsidered and clarified by emphasising the epistemic character of this process. Reconstruction should not be mistaken for reenactment of the behaviour of a specific historical person or reliving a past event. It is more fruitful to see it as understanding historical knowledge structuring kinaesthetic practices. Such conclusion may prove important for the academic perspective on the phenomena of 'historical reenactment' or 'living history' (Pawleta, 2018). Finally, the present dissertation contributes to the debate between the new materialism and metaphorical narrativism, as well as the broader problem of the nature-culture dichotomy in the humanities. It does so by demonstrating that historical knowledge is preserved non-discursively not only in a static way, in artefacts, but also dynamically, in motions and practices.