Artykuł w czasopiśmie
Miniatura
Pliki
Fabiańska_Średniowieczne_rękopisy.pdf143.21 KB
Licencja
CC-BY-NCCC-BY-NC - Uznanie autorstwa - Użycie niekomercyjne
 

Średniowieczne rękopisy Historia scholastica Piotra Comestora w Polsce

Uproszczony widok
dc.abstract.enThe "Historia scholastica", as demonstrated by the research of Agneta Sylwan, ranks among the most popular texts of the Middle Ages. It was written by the French scholar and ecclesiastic Peter, known as Comestor or Manducator (ca. 1100 – 12 October 1179). Comestor was educated by John of Tours, disciple of the famous Anselm of Laon. Around 1150, he travelled to Paris, to further his education under the direction of Peter Lombard. Several years later, Comestor himself was already a renowned teacher. During the period 1164–1168, he held one of the chairs in theology, later to become chancellor of the cathedral school of Notre Dame (1168–1178). Circa 1170, he completed his opus magnum, the result of many years of studies and classroom experience. The "Historia scholastica" is a Biblical commentary, focusing on the literal sense. Already Comestor himself used it as a textbook in his teaching. Promptly, other masters followed in his footsteps. With time, the work established itself as one of the chief sources in teaching of theology at medieval universities. It was also used by the clergy as a guide in Biblical interpretation, hence its numerically significant presence in monastic libraries. In Poland, just like in other countries of the medieval Latin world, "Historia scholastica" was copied both at the university and for the use of the clergy. The oldest extant copy is dated to the 12th century and was most probably executed in Paris. Further copies came from other French cities, from Italy, and from Bohemia, in Poland becoming exemplars for yet other copies.
dc.abstract.pl"Historia scholastica", jak wykazały badania Agnety Sylwan, była jednym z najpopularniejszych tekstów przepisywanych w średniowieczu. Autorem tego poczytnego dzieła był Piotr dziś powszechnie znany jako Comestor lub Manducator (ok. 1100 – 12 X 1179). Początkowo kształcił się pod kierunkiem Jana z Tours, ucznia Anzelma z Laon. Około 1150 r. podążył do Paryża, by zostać uczniem Piotra Lombarda. Po kilku latach sam już był wyróżniającym się mistrzem. W latach 1164–1168 dzierżył jedną z katedr teologii, a w latach 1168–1178 był kanclerzem szkoły katedralnej Notre Dame. Około 1170 r. ukończył swoje największe dzieło, które było wynikiem wieloletnich studiów i doświadczeń w pracy ze studentami. "Historia scholastica" jest komentarzem do Biblii objaśniającym jej sens literalny. Już Comestor używał go jako podręcznika teologii dla swoich studentów. Wkrótce inni mistrzowie teologii poszli jego śladem i "Historia" zaczęła być jedną z podstaw nauki teologii na średniowiecznych uniwersytetach. Służyła także duchowieństwu jako pomoc w interpretacji Biblii i dlatego wiele jej odpisów przechowało się przez następne wieki w zbiorach bibliotek klasztornych. Nie inaczej było w Polsce: zachowało się 21 egzemplarzy, które w okresie średniowiecza funkcjonowały na naszych ziemiach. Tak jak i w innych krajach odpisy powstawały zarówno w środowisku uniwersyteckim, jak i na potrzeby kleru. Najstarszy odpis, jeszcze z XII wieku powstał prawdopodobnie w Paryżu, kolejne egzemplarze trafiały do Polski z innych miast Francji, Włoch oraz Czech, stając się podstawą rodzimych kopii.
dc.affiliationUniwersytet Warszawski
dc.affiliation.departmentBiblioteka Uniwersytecka w Warszawie
dc.contributor.authorFabiańska, Agnieszka
dc.date.accessioned2025-05-05T05:59:17Z
dc.date.available2025-05-05T05:59:17Z
dc.date.copyright2019-12-12
dc.date.issued2015
dc.description.accesstimeafter_publication
dc.description.number1
dc.description.versionfinal_published
dc.description.volume9
dc.identifier.doi10.33077/uw.25448730.zbkh.2015.141
dc.identifier.eissn2544-8730
dc.identifier.issn1897-0788
dc.identifier.orcid0000-0002-9122-3706
dc.identifier.urihttps://repozytorium.uw.edu.pl//handle/item/166372
dc.identifier.weblinkhttps://bookhistory.uw.edu.pl/index.php/zbadannadksiazka
dc.languagepl
dc.language.otheren
dc.pbn.affiliationhistory
dc.relation.ispartofZ Badań nad Książką i Księgozbiorami Historycznymi
dc.relation.pages121-147
dc.rightsCC-BY-NC
dc.rights.weblinkhttps://creativecommons.org/licenses/by-nc/4.0/deed.pl
dc.sciencecloudnosend
dc.share.typeOPEN_JOURNAL
dc.subject.enPeter Comestor
dc.subject.enHistoria scholastica
dc.subject.enmedieval manuscripts
dc.subject.enbiblical Commentaries
dc.subject.enteaching of theology in the Middle Ages
dc.subject.plPiotr Comestor
dc.subject.plHistoria scholastica
dc.subject.plrękopisy średniowieczne
dc.subject.plkomentarze biblijne
dc.subject.plnauczanie teologii w średniowieczu
dc.titleŚredniowieczne rękopisy Historia scholastica Piotra Comestora w Polsce
dc.title.alternativeMedieval manuscripts of the "Historia scholastica" by Peter Comestor in Polish libraries
dc.typeJournalArticle
dspace.entity.typePublication